Top 100 omschrijving

Amsterdam, Spaarndammerplantsoen: het woningencomplex dat onder deze naam bekend staat is in drie etappes gebouwd, alle naar ontwerp van M. de Klerk in de trant van de Amsterdamse School. De successieve bouwfasen waren achtereenvolgens 1913-1915 (voor bouwondernemer Klaas Hille), 1915-1916 (voor Woningbouwvereniging "Eigen Haard") en van 1917 tot 1920 (ook voor "Eigen Haard"). De complexen vormen gezamenlijk een stedebouwkundige aanleg, die geheel en al bepaald is door de esthetiserende opvattingen van de architect, hetgeen betekent dat de vormgeving niet in de eerste plaats werd bepaald door functionele uitgangspunten, maar door de zogeheten "vormwil" die de expressionistische ontwerpidee van de Amsterdamse School eigen was. Een en ander is onder meer herkenbaar in de bijzondere aandacht die werd besteed aan ligging en indeling van pleinen, stratenpatroon en binnenhoven. Daarnaast is het Spaarndammerplantsoen van belang in het oeuvre van De Klerk. Zijn betekenis voor met name de Amsterdamse School kan niet genoeg worden benadrukt: na zijn dood in 1923 verviel deze stroming binnen de Nederlandse architectuur geheel, niet in het minst doordat "De Stijl" de overhand kreeg met de mede daaruit voortgekomen ideeen omtrent functionalisme en sociale betrokkenheid bij de betrekkelijk nieuwe fenomenen als "volkshuisvesting" en "stedebouw". Daarenboven was er na 1923 geen geld meer beschikbaar voor de "barokke" aanpak van De Klerk c.s. door de bezuinigingsdriften, die als voorbodes van de crisisjaren golden en bovendien zouden de ideeën over stedebouw niet meer door artistieke, maar door wetenschappelijke opvattingen worden bestuurd. Deze overwegingen in acht genomen, kan worden gesteld dat het Spaardammerplantsoen bijzondere cultuurhistorische waarde bezit, vooral op het gebied van de architectuurhistorie, voor de geschiedenis van de stedebouw, de (Amsterdamse) geschiedenis van de volkswoningbouw en niet in het minst vanwege de sociale betekenis van het complex, dat ondanks de wisselende opdrachtgevers een geheel is geworden en betiteld kan worden als het laatste pre-functionalistische arbeiderswoningbouwcomplex in Nederland.

Omschrijving van Huizenblok

In 1914 door M.de Klerk gebouwd huizenblok van gesloten, burchtachtige karakter met tamelijk gewogen details. Buitenwanden van rood en geel,hier en daar duidelijk onconstructief toegepast, bakstenen metselwerk en in de drie tot boven toe doorlopende ingangspartijen aan het Spaarndammerplantsoen (nrs 15/17, 21/23, 27/29) en op de ronde uitbouwen (Spaarndammerplantsoen 31 en Zaanstraat 49) met terracotta tegels bekleed. Onconstructieve dakvormen, vooral op de hoek van de Wormerveerstraat. Originele deuren met karakteristieke beplanking.

Tags: gebouwen, woonhuizen

Bron: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed - Licentie CC-0 (1.0)