Omschrijving van Lijbaancomplex

Omschrijving complexonderdeel 4

Inleiding

Zuidelijke Lijnbaanhof Jan Evertsenplaats met twee GALERIJFLATS en bijbehorende aangrenzende EXPEDITIESTRAAT, gebouwd naar ontwerp van H.D. Bakker onder architectonische supervisie van H.A. Maaskant, en een WOON/WINKELBLOK naar ontwerp van W. van Tijen en H.A. Maaskant, in een U-vorm gegroepeerd rondom een PLANTSOENAANLEG naar ontwerp van Jan Rahder. Het geheel is uitgevoerd in 1954-1958 binnen het stedenbouwkundig deelplan voor de wederopbouw van de stadskern in modernistische trant en vormt een onlosmakelijk onderdeel van het totale Lijnbaanensemble.

Omschrijving

De zuidelijke Lijnbaanhof Jan Evertsenplaats bestaat uit twee haaks op elkaar staande woonschijven van respectievelijk 14 lagen (noordzijde) en 10 lagen (oostzijde) en een 3-laags woon/winkelblok (westzijde) in een U-vorm geplaatst rondom de rechthoekige plantsoenaanleg waarbij de zuidzijde geheel vrij ligt naar de Van Oldenbarneveldtplaats. De blokken zijn zodanig gegroepeerd dat hiertussen vrije doorzichten mogelijk zijn naar het stadslandschap. In de noordoosthoek zijn de flats met een laag bouwvolume op maaiveldniveau verbonden. Het semi-openbare plantsoen ligt verdiept ten opzichte van de omringende straten. Ten oosten van de noord-zuid gerichte woonschijf een expeditiestraat (Van Ghentstraat) ter ontsluiting van de flats en bevoorrading van de winkels van de Lijnbaan.

De noordelijke GALERIJFLAT is met de galerijgevel naar de Aert van Nesstraat en de hier tegenover gesitueerde noordelijke Lijnbaanhof gericht. De flat bestaat uit 12 woonlagen boven een gesloten, dubbelhoge plintzone die aan de zijde van de hof is voorzien van twee boven elkaar gelegen reeksen van horizontale bergingvensters, terwijl de noordgevel op de begane grond voorzien is van een doorlopend winkelfront, oorspronkelijk met een verspringende rooilijn van vooruitgeschoven etalages. De entreepartij naar het hoofdtrappenhuis is gesitueerd in de derde oostelijke travee en onderscheidt zich door hoge glaspuien. Op de westelijke kop van de flat een vooruitgeschoven horecapaviljoen, gericht op de Karel Doormanstraat. De woonlagen hebben telkens gekoppelde eenheden met teruggelegde gevelvlakken bij de balkons aan de hofzijde. In de noordgevel zijn horizontale lijnen benadrukt door de langgerekte horizontale galerijen met deels vooruitspringende en decoratief aandoende balustrades in beton die voor een sterke dieptewerking zorgen. De verticale zone met een doorgaande glaspui ter plaatse van het inpandige trappenhuis aan de oostzijde geeft een verticaal accent in deze regelmatige gevelindeling. Het trappenhuis wordt afgesloten door een lifthuis met overstekend dak. Zowel de westelijke als de oostelijke kop van de flat is ingericht met hoekappartementen voorzien van glaspuien en balkons met gesloten borstweringen. De langsgevels worden aan weerszijden beëindigd met in verblendsteen uitgevoerde gesloten gevelvlakken van deze hoekappartementen. Voor het overige gelden de kenmerken zoals vermeld in de omschrijving van het complex.

De EXPEDITIESTRAAT Van Ghentstraat loopt ten oosten van de Lijnbaanhof en staat in verbinding met de Aert van Nesstraat die het Lijnbaangebied doorkruist. Aan de expeditiestraat is in de plint van de oostelijke flat een serie garages opgenomen.

De oostelijke GALERIJFLAT bestaat uit acht woonlagen boven een gesloten dubbelhoge plintzone met aan de Jan Evertsenplaats een, oorspronkelijk donkergekleurde, gaanderij met rechthoekige pijlers. Op de woonlagen zijn alle wooneenheden gekoppeld, wat tot uiting komt in de afwisseling van glaspuien en balkons in de gevel aan de hof. In de naar De Lijnbaan gerichte langsgevel contrasteren langgerekte horizontale galerijen, voorzien van zware betonnen balustrades, met de verticale raampartij van het inpandige trappenhuis dat zich in de derde zuidelijke travee bevindt. Dit trappenhuis wordt afgesloten met een lifthuis op het platte dak van de flat, dat voorzien is van een platte afdekking met overstek. De drie zuidelijke traveeën hebben een transparante plint; de entreepartij is uitgevoerd met hoge glaspuien en in de hieraan grenzende gebouwhoek is een winkelruimte ondergebracht die op de Van Oldenbarneveldtplaats is gericht. De zuidgevel hierboven heeft in het midden balkons van de hoekappartementen. Verblendsteen is toegepast voor de gesloten gevelvlakken van deze hoekappartementen die de langsgevels beëindigen. Voor het overige gelden de kenmerken zoals vermeld in de omschrijving van het complex.

Het aan de westzijde grenzende WOON/WINKELBLOK is platgedekt met drie bouwlagen op een rechthoekig grondvlak. De westgevel met winkeletalages is gesitueerd aan de Karel Doormanstraat, terwijl de woningen boven de winkels worden ontsloten via portieken aan de hofzijde (oost). In de westgevel is de oorspronkelijk verspringende rooilijn van de winkelfronten nog grotendeels herkenbaar. De winkeletalages zijn door toepassing van grote glasvlakken in staalprofielen (gedeeltelijk vervangen) transparant van karakter. De oostgevel heeft op de begane grond een eenvoudiger gevelinvulling met stalen gevelpuien afgewisseld met gesloten gevelvlakken in gele verblendsteen. In de gevelindeling van de verdiepingen komt de gespiegelde opzet van de maisonnettewoningen tot uitdrukking in de wijze waarop de glaspuien en balkons gerangschikt zijn. De puien en uitstekende balkons zorgen voor verticale accenten in de eenvoudig geometrisch ingedeelde langsgevels en versterken de ruimtelijkheid van de binnenruimten van de achterliggende woonkamers. Het ritme van de gevels wordt verder bepaald door doorlopende horizontale betonbanden van vloeren en dak afgewisseld met de deels zichtbare en verder met gele verblendsteen beklede verticale delen van het betonskelet. De maisonnettewoningen die zich op de verdiepingen bevinden hebben praktisch ingedeelde plattegronden in varianten van twee-, drie-, en vier kamers. Voor het overige gelden de kenmerken zoals vermeld in de omschrijving van het complex.

De PLANTSOENAANLEG van de Jan Evertsenplaats wordt gekenmerkt door overzichtelijkheid en bestaat uit een afwisseling van gazons en geplaveide paden met zitbanken. Hoewel de inrichting en beplanting ten opzichte van de oorspronkelijke toestand enigszins is veranderd, is de ruimtelijke functie en het groene karakter van de hof ongewijzigd gebleven.

Waardering

Zuidelijke Lijnbaanhof Jan Evertsenplaats met twee GALERIJFLATS, een bijbehorende EXPEDITIESTRAAT, een WOON/WINKELBLOK en een PLANTSOENAANLEG, is van algemeen belang als essentieel toonbeeld van de Wederopbouw 1940-1958, vanwege cultuurhistorische, architectuurhistorische en stedenbouwkundige waarde:

- als vroeg en relatief gaaf bewaarde uiting van grootstedelijk wonen in hoogbouw, met ruimte voor licht, lucht en groen en met directe aansluiting op het culturele leven in de binnenstad;

- als onlosmakelijk onderdeel van het Lijnbaanensemble wegens de innovatieve waarde als samenhangend citycluster met een gedifferentieerde open en orthogonale aanleg van familiale bouwvolumes gericht op maximale bezonning, vrije uitzichten en doorzichten;

- vanwege de hoogwaardige esthetische kwaliteit van de gemeenschappelijke en individuele architectuur van de gebouwen die onder meer tot uiting komt in de plastische uitwerking van de trappenhuizen en galerijen en de subtiele variaties in de repeterende toepassing van standaardelementen;

- vanwege de aanwezigheid van een openbare en overzichtelijke groenaanleg op maaiveldniveau;

- vanwege de nog goede herkenbaarheid in het tegenwoordige centrumgebied, waarbij de woonhoven stedenbouwkundig en architectonisch grotendeels gaaf bewaard zijn gebleven.

Tags: gebouwen, woonhuizen,appartementengebouw,woningen en woningbcomplx

Bron: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed - Licentie CC-0 (1.0)