Omschrijving van Vliegbasis Deelen/Groot-Heidekamp: Gebouw 30, poortgebouw

InleidingGebouw 30 ligt vanuit het zuiden en zuidwesten markant gesitueerd, vrijstaand tegen een bosachtige achtergrond aan de oostkant van de huidige Clment van Maasdijklaan in het noordoostelijk kwadrant van de T-kruising met de noordelijke toegangsweg tot Groot-Heidekamp. De daknok strekt zich uit van zuid naar noord, evenwijdig met de Clment van Maasdijklaan. Gebouw 30 is een in 1940/1941 als 'Sonderbau' tot stand gekomen poortgebouw en is op macroniveau onderdeel van een grote militaire vliegveldstructuur uit de jaren 1940-1945, op mesoniveau van een ijl complex van een in een uitwaaierend brinkdorpachtig verband geplaatste gebouwen, en hierbinnen op microniveau een enigszins perifeer gelegen pand aan de (eertijds) doorgaande noord-zuidverbinding tussen Groot- en Klein-Heidekamp. De toegangsweg is verbreed, wat onder meer heeft genoopt tot sloop van het toegangshek en vrijwel de gehele aansluitende muur. Het gebouw heeft nog steeds een functie als poortgebouw.OmschrijvingEenlaags, met ca. 50 cm dik buitenmuurwerk uitgevoerd bakstenen POORTGEBOUW op rechthoekige plattegrond, gedekt door een met grauwe gegolfde betonnen pannen belegd schilddak, met in de daknok twee bakstenen schoorstenen. Op de hoek van de zuidelijke kopgevel / hoofdgevel en de rechter langsgevel een van twee treden voorzien portiek, met in beide gevels een halfrond gesloten toegang onder dubbele rollaag, gescheiden door een vierkante hoekkolom. Portiek met bakstenen kruisgewelf, getoogde toegangsopening onder hanenkam en voorzien van lattendeur en links een klein getoogd venster onder hanenkam. Links in de zuidelijke kopgevel een onder rollaag en betonnen latei geplaatste en van bakstenen onderdorpels voorziene, vrij brede rechthoekige vensterstrook, waarin vier moderne vaste ramen. Haaks op de gevel een circa 25 cm verlaagd muurfragment. In de rechter of oostelijke langsgevel links de portiek en rechts hiervan verder zes relatief kleine getoogde vensters onder hanenkam en met bakstenen lekdorpels, deels voorzien van vierruits draairamen en van in een groen en wit zandlopermotief geschilderde houten luiken, en voor het overige ingevuld met glazen bouwblokken. Op diverse plaatsen bouwsporen van wijziging / uitbreiding in noordelijke richting. Noordelijke kopgevel voorzien van getoogde toegangsopening met vernieuwde rechthoekige deur. In westelijke langsgevel zes vensteropeningen onder hanenkam en met bakstenen onderdorpels, waarvan linker twee ingevuld met glazen bouwblokken, de beide middelste met dubbele tweeruits draairamen en voorzien van relatief recent traliewerk, en de rechter twee later naar onderen verlengd en voorzien van moderne vaste beglazing. Mastgoten rondom. Het interieur is belangrijk gemoderniseerd.WaarderingPOORTGEBOUW, van algemeen belang als zeldzaam en goed herkenbaar onderdeel van een uit de Tweede Wereldoorlog stammend en door de Duitse bezetter als onderdeel van een groot militair vliegveld opgezet legerkamp, vanwege architectuurhistorische, stedenbouwkundige, krijgs- en cultuurhistorische en complex- en ensemblewaarden, die onder meer kunnen blijken uit de op locale vormen genspireerde traditionalistische bouwtrant, uit de voor de bouwtijd kenmerkende onderdelen en details, uit de kunstmatig opgezette brinkdorpstructuur en de tot in detaillering doorgevoerde camouflage, uit de samenhang van en met het totale militaire vliegveldconcept en de ruimtelijke hoofdlijnen en onderdelen van het kampement, en uit de onderlinge verwantschap van de hierbij toegepaste vormen.

Tags: verdedigingswerken en militaire gebouwen

Bron: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed - Licentie CC-0 (1.0)