Omschrijving van Vliegbasis Deelen/Groot-Heidekamp: Gebouw 5, tandartsenpost

InleidingGebouw 5 ligt vrijstaand tegen een bosachtige achtergrond, oostelijk van de noordelijke tak van de zuidelijkste wegsplitsing op Groot-Heidekamp, direct ten oosten van gebouw 4. Gebouw 5 is een in 1940-1941 als 'Sonderbau' tot stand gekomen tandartsgebouw, en het maakt deel uit van het kamphospitaal; oorspronkelijk zgn. 'Entgiftungsgebude'. De daknok loopt ongeveer van noordwest naar zuidoost en staat haaks op de op enige afstand gelegen weg. Is op macroniveau onderdeel van een grote militaire vliegveldstructuur uit de jaren 1940-1945, op mesoniveau van een ijl complex van in een min of meer lineair dorpsverband geplaatste gebouwen, en hierbinnen op microniveau van een aantal in een brinkachtige structuur gegroepeerde panden.OmschrijvingVan een paviljoensgewijze opgezet hospitaal deel uitmakend, eenlaags, relatief klein en relatief laag bakstenen TANDARTSGEBOUW met ca. 50 cm dik buitenmuurwerk en van kruipruimte voorzien, op rechthoekige plattegrond en gedekt door een met grauwe Tuiles du Nord belegd zadeldak tussen puntgevels. Later aanbouwtje links aan noordoostzijde. Noordwestelijke kopgevel / hoofdgevel met centraal getoogde toegangsopening onder hanenkam, met twee treden en voorzien van lattendeur; in geveltop ventilatieopeningen door omissie van zeven koppen. Linker langsgevel met twee imitatie-natuurstenen (gewapend betonnen) kruisvensters onder hanenkam, met bovenin twee houten met roeden verdeelde vierruits valramen en onderin twee naar binnen bewegende houten met roeden verdeelde vierruits draairamen, en onder het kalf plaatstalen luiken met groen en wit geschilderd zandlopermotief; links hiervan de onder een flauw hellend lessenaarsdak gebrachte uitbouw, die aansluit aan een oudere getoogde gevelopening onder hanenkam. De zuidoostelijke kopgevel met centraal een vergelijkbare vensteropening. Zuidwestelijke langsgevel met drie vergelijkbare vensteropeningen, waarvan bij het middelste n stalen luik ontbreekt. Linker kopgevel vergelijkbaar. In de zuidelijke langsgevel vier imitatie-natuurstenen (gewapend betonnen) kruisvensters onder hanenkam, met bovenin twee houten met roeden verdeelde vierruits valramen en onderin twee naar binnen bewegende houten met roeden verdeelde vierruits draairamen, en onder het kalf plaatstalen luiken met groen en wit geschilderd zandlopermotief. Kruisverband. Mastgoten. Wit geschilderde windveren. Het pand is in beperkte mate gemoderniseerd.WaarderingTot hospitaal behorend TANDARTSGEBOUW, van algemeen belang als zeldzaam en goed herkenbaar onderdeel van een uit de Tweede Wereldoorlog stammend en door de Duitse bezetter als onderdeel van een groot militair vliegveld opgezet legerkamp, vanwege architectuurhistorische, stedenbouwkundige, krijgs- en cultuurhistorische en complex- en ensemblewaarden, die onder meer kunnen blijken uit de deels op locale en deels op Rijnlands aandoende voorbeelden genspireerde traditionalistische bouwtrant, uit de voor de bouwtijd kenmerkende onderdelen en details, uit de kunstmatig opgezette brinkdorpstructuur en de tot in detaillering doorgevoerde camouflage, uit de samenhang van en met het totale militaire vliegveldconcept en de ruimtelijke hoofdlijnen en onderdelen van het kampement, en uit de onderlinge verwantschap van de hierbij toegepaste vormen.

Tags: verdedigingswerken en militaire gebouwen

Bron: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed - Licentie CC-0 (1.0)