Omschrijving van De Voorst

Omschrijving onderdeel 2:

HISTORISCHE TUIN- EN PARKAANLEG behorende tot de buitenplaats De Voorst.

Samen met Het Loo vormt het park van De Voorst het prototype van de zogenaamde Frans classicistische tuinarchitectuur in Nederland. De achttiende-eeuwse classicistische opzet van de aanleg bestaande uit een as van symmetrie met het hoofdgebouw en twee bouwhuizen die een voorplein omsluiten is door de vergraving van het park in landschapsstijl rond 1820 vervaagd, doch in structuur nog herkenbaar. De achttiende-eeuwse elementen worden thans gevormd door het rechthoekige grachtenstelsel rondom het huis, de as van symmetrie (Voorsterallee) en dwarslanen zoals de Kapperallee en de in zuidelijke richting verlopende dwarslaan, oorspronkelijk een zichtas, die overgaat in de hoofdas van de aangrenzende buitenplaats 't Velde. Ten oosten van het grachtenstelsel ligt een rotonde waar de hoofdas en een dwarsas elkaar kruisen (in het midden thans de boerderij Boombosch). Voor het huis ligt een grote rondvormige weide met twee verlandschappelijkte ovale vijvers, de voormalige visvijvers in de formele aanleg, die thans begroeid zijn met opgaand gewas. De weide is in de landschapsperiode aangelegd evenals de daarlangs lopende gebogen oprijlaan. Het met klinkers bestrate voorplein heeft in tegenstelling tot de weidse aanleg voor het huis een besloten karakter, die bepaald wordt door de aaneengesloten bebouwing van hoofdgebouw met colonnades, de bouwhuizen en de afsluiting door middel van hekwerken. Het voorplein is verder ingericht met een eenvoudige parterre in het midden en een lantaarn (1899). Aan de achterzijde herinnert alleen de omgrachting en de afsluitende waterpartij aan de formele aanleg. Door de vergraving van het park in landschapsstijl is de hoofdas achter het huis vervaagd en bestaat thans uit een zichtas over het gazon, die zich naar achteren toe versmalt en vervolgens verbreed met zicht over een twee weide. Rondom deze as een parkbos met in ruime curven verlopende paden. De hoofdlijnen van de formele as zijn herkenbaar gebleven, het huidige reliëf ondersteunt dit. Vergelijking van de Bonnekaarten uit 1908 en 1929 leert dat Leonard Springer gedurende zijn werk op de Voorst tussen 1908 en 1912 de 19de-eeuwse verlandschappelijking van de formele tuin aan de achterzijde van het huis verder heeft doorgevoerd. Sinsdien heeft de vijverpartij centraal op de hoofdas aan de achterzijde zijn strakke belijning verloren. Aan de noord- en zuidzijde van de bouwhuizen liggen rechthoekige, verdiepte grasparterres als laatste restant van de neo-formele bloemen- en rozentuin van Springer (1908). Wel is de inrichting van de parterres nog aanwezig, bestaande uit vijf drietredige hardstenen trapjes geflankeerd door rechthoekige sokkels. De sokkels zijn bekroond met bolvormige hardstenen ornamenten en twee bustes (Romeinse figuren voorstellende). Buiten de omgrachting karakteriseert de buitenplaats zich door een kleinschalige afwisseling van open (weiden en cultuurgrond) en gesloten ruimten (bospartijen) met lanen, houtwallen, boomgroepen en solitairen. Het landgoedachtige karakter van het gedeelte van het park ten zuiden en noorden van de huisplaats en het voorplein werd door Springer getransformeerd in een parkaanleg in landschapsstijl, bestaande uit door parkbos met slingerpaden omsloten open ruimten met enkele solitairen en boomgroepen. Voorts werd onder Springer de houtopstand van de laanbomen van de Voorsterallee (hoofdas) en Kapperallee (dwarsas) (gedeeltelijk) vernieuwd.

Waardering

HISTORISCHE TUIN- EN PARKAANLEG behorende tot de buitenplaats De Voorst van algemeen belang:

- vanwege de cultuur-historische waarde;

- vanwege de 18de-eeuwse structuur van lanen en waterlopen;

- vanwege de aanleg in landschapsstijl uit de 19de eeuw;

- vanwege de aanleg in landschapsstijl door Springer (1908-1912);

- vanwege het belang voor de geschiedenis voor tuin- en landschapsarchitectuur;

Tags: losse objecten, ed.,tuin, park en plantsoen,kastelen,landh., parken ed

Bron: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed - Licentie CC-0 (1.0)