Omschrijving van Woonblok met arbeiderswoningen en winkels

Inleiding

WOONBLOK met ARBEIDERSWONINGEN en WINKELS aan de zuidwestzijde van het Mercatorplein, onderdeel van het complex Mercatorplein.

Omschrijving

Woonblok op een uit rechthoeken samengesteld en geschakeld L-vormig grondplan, aaneengesloten gelegen aan de zuid- en westzijde van het Mercatorplein. In het ZW vormt het poortgebouw met hoge toren de verbinding tussen beide hoofdvleugels. Aan de zuidzijde van het plein bevindt zich een U-vormig bouwblok met nagenoeg identieke dwarsarmen of zijvleugels aan de Hoofdweg en de Van Spilbergenstraat. Front aan het Mercatorplein met vier bouwlagen en acht traveeën brede zijvleugels - benevens een tweetal prismatisch (tweezijdig) uitgebouwde erkers - met vijf bouwlagen onder plat dak. In rode baksteen gemetselde gevels op donker trasraam en plint met ruw behakte blokken natuursteen en met delen in gewapend beton met grove afwerkingslaag. Gevels aan de Hoofdweg, Mercatorplein en Van Spilbergenstraat met respectievelijk drie, zeven en één prismatisch uitgebouwde erker over drie of vier verdiepingen en met inbegrip van die erkers respectievelijk met 15, 21 en 10 traveeën. De erkers aan de pleinzijde hebben vensters aan weerszijden en schuiframen, de vensters aan de straatzijden hebben overwegend dubbele draairamen. Toegangen in portieken onder zware ondiepe luifel. Vensters met dubbele draairamen of gelede schuiframen of vijfruits gelede brede vensterpartijen en kleine vierkante vensters. Aan het Mercatorplein bevindt zich een galerij met zware gemetselde pijlers op natuurstenen basement en bij de hoeken afgeschuinde bovenzijde in gewapend beton met grove pleisterlaag en met meander en figuratief bouwbeeldhouwwerk op de linkerhoek. Aaneengesloten en teruggezette serie winkels met puien met vier bovenlichten en toegangsdeuren. Het poortgebouw heeft een hoge afgeknotte onderdoorgang met lagere voetgangerspoorten aan weerszijden en met hoge verdieping met driezijdige erker aan voor- en achterzijde, onder dwars en steil zadeldak met blauwgrijze pannen en met lage, drie vensters brede dakkapel. Rechts de acht lagen hoge toren en smalle opbouw onder platte daken met eenvoudige vensters aan de benedenzijde en grote vierkante- of paarsgewijs geplaatste smalle- of drievoudig gelede vensters in de bovenbouw. Aan de achterzijde is een smaller deel van de toren hoger opgetrokken met aan weerszijden drie kleine balkons in de oksels. Verticale accentuering in het metselwerk op de hoeken. In de onderdoorgang bevinden zich enkele vensteropeningen. Aan de westzijde van het plein bevindt zich een langgerekt bouwblok onder platte daken met hoger en terugliggend middendeel met gevels in bruingele baksteen en vijf bouwlagen, geflankeerd door risalerend bouwdeel in rode baksteen met vier bouwlagen. Geheel links vormt een lager bouwvolume onder zadeldak met pannen de aansluiting met het poortgebouw; geheel rechts bevindt zich een hogere en gelede hoekbebouwing. De risalerende delen hebben een galerij met winkels en drie tweezijdige erkers over drie verdiepingen met vensters aan weerszijden. Verder figuratief bouwbeeldhouwwerk op de hoeken boven de galerij. Het negen traveeën brede middendeel heeft winkels op de begane grond onder brede luifel en woningen met geschakelde balkons op drie verdiepingen met balkondeuren en vensters en hekwerken met tweezijdig uitkragend accent. Vijfde bouwlaag met tweeruits en zeszijdige vensters. Boven de luifel bevindt zich (in oorsprong) bouwglas ter verlichting van de winkelruimtes. Rechts de hogere en ten opzichte van het plein terugezette, maar ten opzichte van de Jan Evertsenstraat vooruitgeschoven hoekbebouwing met vierkante 'toren' van zes bouwlagen onder plat dak en met in totaal vier tweezijdig uitgebouwde erkers met vensters en met galerij op zware pijlers op natuurstenen basementen met bovenzijde in gewapend beton met grove pleisterlaag. Decoratief metselwerk op de afgeschuinde hoeken en in het fries onder de gevelbeëindiging. Lager driezijdig bouwvolume in de oksel aan de pleinzijde en zeer ondiep volume over vijf bouwlagen en met vier smalle vensters op de overgang met de aansluitende bebouwing aan de Jan Evertsenstraat. Verder kleine tweeruits vensters onder de gevelbeëindiging. Hijsbalken met dubbele en gekrulde metalen elementen ter decoratie.

Waardering

Zuidwestelijk pleinbebouwing met arbeiderswoningen, winkels en poortgebouw naar een ontwerp van H.P. Berlage uit de jaren-20 van de 20ste eeuw van algemeen belang vanwege de cultuur- en architectuurhistorische waarde, alsmede vanwege de typologische- en ensemblewaarde als beeldbepalend en essentieel onderdeel van het complex Mercatorplein.

Tags: gebouwen, woonhuizen,woonhuis,woonhuis,woningen en woningbcomplx

Bron: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed - Licentie CC-0 (1.0)