Omschrijving van Pakhuis Donau

Inleiding

Naar ontwerp van de gebroeders Gorter voor de gortpellerijfirma Gebroeders Laan in 1894 gebouwd graanPAKHUIS 'Donau' als uitbreiding van de stoompellerij in een sobere Overgangsarchitectuur, deel uitmakend van het pellerijcomplex 'Mercurius'. De knik in de voorgevel is ontstaan vanwege het toenmalige dijktracé. Het pakhuis ligt ingeklemd tussen het pakhuis 'Koningsbergen' (1897) en het lage kantoor voor de pakhuischef 'De Kievit' (1911). Het met de representatieve gevel naar de rivier gekeerde pakhuis maakt deel uit van het gevarieerde industrielandschap langs de Zaanoevers waarin voedsel-, olie- en houtindustrie domineerden en het vervoer over water een essentiële vestigingsvoorwaarde was. De drie risalieten van de voorgevel werden oorspronkelijk bekroond door een trapgevel.

N.B. De moderne zuiger aan de voorzijde is voor bescherming van ondergeschikt belang.

Omschrijving

Op een rechthoekige plattegrond met afgeschuinde hoek in grauw bakstenen kruisverband opgetrokken pakhuis van drie bouwlagen, onder een met rode holle pannen gedekt zadeldak waarvan de noklijn dwars op de Zaan staat. In het metselwerk rollagen, sierbanden en blokken van gele verblendsteen. In het muurwerk rozetankers. De vensters zijn van ijzer.

De symmetrische voorgevel (Z), met gepleisterde hoeklisenen en dakrand, is vijf vensterassen breed. Op de begane grond en de eerste verdieping, twee deuren tussen drie ijzeren achtruitsvensters met hardstenen lekdorpels onder segmentbogen. Op de tweede verdieping vijf dito vensters. Centraal even onder goothoogte de zwarte letters 'Donau' tegen een gele achtergrond. In de topgevel bevinden zich nog twee achtruits vensters aan weerszijden van een uitgemetseld muurvlak met rondbogen aan de onderzijde en bovenop een gepleisterd fronton. Centraal in dit uitgemetselde, meeknikkende muurvlak een laaddeur met hijsbalk.

De westelijke, slechts gedeeltelijk zichtbare linker zijgevel is blind. De overige zijden zijn geheel ingebouwd. De inwendige draagconstructie bestaat uit een Amerikaans grenen houtskelet.

Waardering

Het uit 1894 daterende graanpakhuis 'Donau' is van algemeen belang wegens architectuur- en cultuurhistorische alsook industrieel-archeologische en typologische waarde als historisch-functioneel onderdeel van het pellerijcomplex 'Mercurius' en als kenmerkend en gaaf bewaard voorbeeld van een laat 19de-eeuws opslaggebouw ten behoeve van de machinale gortpellerij met gebruik van stoomkracht, opgetrokken in een voor de bouwperiode karakteristieke architectuur waarin historiserende elementen met eigentijdse motieven gecombineerd zijn. Voorts van grote ensemblewaarde wegens de historische-functionele en ruimtelijke samenhang met de naburige industriebebouwing langs de Zaan.

Tags: gebouwen, woonhuizen,pakhuis,opslag,handel,kant.,opsl, transp.

Bron: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed - Licentie CC-0 (1.0)