Omschrijving van Huize Uytterwaerde: fruitschuur

Omschrijving

De grote éénlaags van een, boven de voorgevel afgewolfd, schilddak voorziene FRUITSCHUUR (4), in oorsprong een vloedschuur, is gebouwd op een rechthoekige plattegrond. De oorspronkelijk rieten dakbedekking is momenteel grotendeels vervangen door golfplaten. De schuur is opgetrokken in baksteen, gemetseld in kruisverband.

De VOORGEVEL heeft een gepleisterde plint en in schuine zijden van de gevel vlechtingen in het metselwerk. De in het midden geplaatste dubbele deeldeur wordt afgesloten door een ellipsboog met hardstenen geboorte- en sluitstenen. Links van de deuren bevinden zich ter hoogte van het maaiveld drie halfrond afgesloten ontluchtingsopeningen met gepleisterde omlijstingen. Hierboven bevindt zich links een hoog gelegen oeuil-de-boeuf met een gietijzeren stalraam. Aan weerszijden van de deeldeuropening bevindt zich een staand halfrond venster met een meerruits gietijzeren raam. Rechts van de deeldeuren bevindt zich een door een korfboog afgesloten staldeurtje. Boven de deeldeuropening bevindt zich een grote door een korfboog afgesloten muuropening die voorzien is van dubbele luiken. De LINKER ZIJGEVEL bezit meerdere door luiken afgesloten ventilatieopeningen. Geheel rechts bevinden in een gepleisterd geveldeel een door een toog afgesloten kelderdeurtje en een onder de dakrand gelegen venster met een van een ruitvormige indeling voorzien raam. Links van de kelderdeur bevindt zich een kleine ventilatieopening van de achterliggende kelder.

De huidige ACHTERGEVEL bevat meerdere door segmentboogjes afgesloten vensters met ijzeren stalramen. De RECHTER ZIJGEVEL heeft links een door een toog afgesloten kelderdeurtje waarboven zich een door een segmentboogje afgesloten venster bevindt dat voorzien is van een ijzeren meerruits raam. De rest van de gevel bevat meerdere van luiken voorziene, deels uitgemetselde, ventilatieopeningen.

In het INTERIEUR bevinden zich onder meer nog twee (oorspronkelijk één) kelders met tongewelven aan de zuidzijde. De kelder aan de westzijde is onder meer als wijnkelder in gebruik geweest. In verband met de nieuwe functie van fruitschuur is een ingenieus koeling- en ventilatiesysteem aangebracht. Hiertoe werd het vloerniveau met circa 75 cm verlaagd. De hierdoor ontstane ruimte werd gedeeltelijk met water gevuld en hierover werd een nieuwe houten vloer gelegd met ruime openingen tussen de planken. Tevens werden in de zijgevels luikopeningen op vloerniveau aangebracht. Als gevolg van deze wijzigingen verkreeg men in de schuur een goede natuurlijke ventilatie en koeling: door het openen van de luiken ontstond er een luchtstroom over het water waardoor men naast koele lucht ook een bepaalde luchtvochtigheid verkreeg, waardoor het fruit minder snel uitdroogt.

Waardering

FRUITSCHUUR (4), oorspronkelijk gebouwd als vloedschuur dateert in de kern mogelijk uit de eerste helft van de negentiende eeuw.

- Van architectuurhistorische waarde als goed voorbeeld van een zorgvuldig uitgevoerde vloedschuur, begin twintigste eeuw verbouwd tot fruitschuur voorzien van een koelingssysteem.

- Van stedenbouwkundige waarde als onderdeel van het complex gelegen aan de Waaldijk te Opijnen.

- Van cultuurhistorische waarde als zeldzaam voorbeeld van het type fruitschuur met koelingsysteem door middel van water van belang voor de functionele en typologische ontwikkeling van de fruitopslag die voortkomt uit de voor de Betuwe kenmerkende fruitteelt.

Tags: agrarische gebouwen,fruitbewaarplaats,boerderij,...

Bron: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed - Licentie CC-0 (1.0)