Omschrijving van Gemaal (Polder Dorssewaard)

Inleiding

GEMAAL uit 1895, gebouwd als stoomgemaal (later petroleum) met centrifugaalpomp, in opdracht van het bestuur van de Polder Dorssewaard. De eerste steen werd in 1895 gelegd door jhr. J.H. Backer. Het is het oudste gemaal in de gemeente Loenen. Het gemaal wordt thans electrisch aangedreven. Het gemaal ligt op een aan drie zijden door sloten omgeven stukje land, dat via een houten bruggetje te bereiken is.

Omschrijving

Het vrijstaande, evenwijdig aan de weg gelegen gemaal is evenwichtig van ontwep uitgevoerd als een klein rechthoekig bakstenen gebouw met door spaarvelden ingedeelde gevels. Het bestaat uit één bouwlaag onder een zadeldak tussen tuitgevels met uitgemetselde schouderstukken, gedekt met gesmoorde kruispannen. De gevels zijn opgetrokken in rode baksteen in staand verband met spaarvelden in halfsteens verband en rondom een bepleisterde plint. Rondom zijn rozetankers aangebracht. De tuitgevels zijn afgedekt met een rollaag. De voorgevel (westzijde) heeft drie blinde rechthoekige spaarvelden aan de bovenzijde afgesloten door een muizentandlijst.

De zijgevels hebben beide twee gekoppelde kepervormige spaarvelden en vlechtingen in het metselwerk langs de dakrand en in de geveltop een ronde ventilatieopening met een gietijzeren rooster. In de rechterzijgevel is rechtsonder de eerste steen ingemetseld.

De achtergevel bevat binnen een spaarveld, afgesloten door een muizentandlijst, links een getoogde opgeklampte deur en rechts twee getoogde gietijzeren roeden vensters.

Waardering

Het object is van algemeen belang vanwege de cultuur- en architectuurhistorische waarde als gaaf voorbeeld van een klein laatnegentiende-eeuws gemaal, alsmede als onderdeel van de ontwikkeling van de waterhuishouding in Nederland in het algemeen en in de Polder Dorssewaard in het bijzonder.

Tags: weg- en waterwerken,gemaal,gemaal,boerderij, molen, bedrijf

Bron: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed - Licentie CC-0 (1.0)