Omschrijving van Borgh Keppel

Inleiding

Deze fraaie T-BOERDERIJ, een pachtboerderij van het landgoed Middachten, genaamd 'Borgh Keppel', is gelegen aan de Eikenstraat met het achterhuis aan de weg. Oorspronkelijk bevond zich aan de westzijde van de boerderij, in het verlengde van de tegenoverliggende van Middachten komende Boerenweg, een weg die over het huidige landgoed Avegoor liep en aansloot op de Buitensingel in Ellecom. Het voorhuis bevond zich toentertijd komende uit de richting van Ellecom in de zichtas van de bovengenoemde weg. De reeds in de vroege 15de eeuw vermeldde boerderij was in de late middeleeuwen leenroerig aan Keppel. In 1670 wordt het leengoed verkocht aan Godart van Rheede voor f 15.000,-- en komt zodoende in het bezit van Middachten. De legger van het kadastrale minuutplan van 1832 (ingemeten 1817) vermeldt als eigenaar W.G.F. van Reede van Middachten. Op het perceel bevinden zich dan een huis, een schuur en een bakhuis. De boerderij dateert in de huidige vorm waarschijnlijk grotendeels uit de 19de eeuw. Het achterhuis is ouder dan het voorhuis en dateert mogelijk uit het eerste kwart van de 19de eeuw of de late 18de eeuw. In deze tijd behoorde de boerderij mogelijk nog tot het hallehuistype. Het huidige voorhuis is waarschijnlijk eerst rond 1900 gebouwd in een historiserende trant waarbij teruggegrepen wordt op de laat-gothische en de Hollandse laat-zeventiende eeuwse en achtiende eeuwse bouwkunst. Deze verbouwing stond niet opzichzelf maar was gerelateerd aan het herstel van het volledige landgoed dat met name in de jaren tussen 1897 en 1914 plaats vond. In deze jaren werd een groot aantal pachtboerderijen verbouwd waarbij de bouwstijl van het kasteel en de bijgebouwen vaak als inspiratiebron diende. Hierdoor kregen de boerderijen over het algemeen meer allure dan voorheen en bovendien sloten ze stilistisch gezien beter aan op de hoofdgebouwen van het landgoed waardoor de samenhang versterkt werd. Rechts naast het achterhuis bevindt zich een gewijzigd dwarsgeplaatst bakhuisje waarop de bescherming van rijkswege niet van toepassing is. Tot het complex behoorden oorspronkelijk eveneens een schuur, een schaapskooi en een hooiberg.

Plattegrond en opbouw:

Het pand is gebouwd op een rechthoekige plattegrond onder twee haaks op elkaar staande zadeldaken. Het voorhuis heeft één bouwlaag en een zolderverdieping onder een zadeldak waarvan het voorschild gedekt is met rode Romaanse pannen. Op de nok bevinden zich twee bakstenen schoorstenen. De achterschilden zijn gedekt met gesmoorde Hollandse pannen. Het loodrecht hierop staande zadeldak van het achterhuis is deels gedekt met riet en deels met gesmoorde Hollandse pannen. Het voorhuis is voorzien van een gepleisterde plint.

Voorgevel:

De gevel heeft zowel links als in het midden een venster dat afgesloten wordt door een gecementeerde latei, waarboven telkens twee blinde segmentboogjes. Beide vensters zijn voorzien van twee gekoppelde 8-ruits schuiframen. Rechts hiervan bevindt zich een vernieuwde deur met een 6-ruits bovenlicht afgesloten door een gecementeerde latei met een blinde segmentboog. De vensters bezitten aan weerszijden luiken. Uiterst rechts bevindt zich een smal, door een gecementeerde latei en een blind segmentboogje afgesloten venster dat voorzien is van een 8-ruits schuifraam. Onder dit venster bevindt zich een kelderlicht. De gevel van het voorhuis wordt afgesloten door een bakstenen uitgemetseld fries waarboven zich een bakgoot op klossen bevindt.

Linker zijgevel:

De tuitgevel van het voorhuis heeft een klimmend fries en wordt afgesloten door ezelsruggen en bekroond door een pinakel. De begane grond heeft een door een gecementeerde latei en een blind segmentboogje afgesloten venster met een 6-ruits draairaam. In de topgevel bevindt zich eenzelfde venster. In de geveltop bevindt zich een door een keperboogje afgesloten muursleuf. De lage gevel van het achterhuis heeft links twee zes getoogde stalramen met 6-ruits ramen. Hiernaast is het dak opgewipt en de gevel iets hoger opgetrokken. Hiervoor bevindt zich een houten aanbouw die aan voorzijde open is en een lessenaarsdak heeft. In het achterliggende geveldeel bevinden zich een vernieuwde deur en drie in formaat verschillende vensters.

Achtergevel:

Deze gevel heeft in het midden door een korfboog afgesloten dubbele deeldeuren met aan weerszijden een smal rondboogvenster. In de rechter deeldeur bevindt zich een klinket. Zowel uiterst links als rechts bevindt zich een door korfboog afgesloten staldeurtje.

Rechter zijgevel:

De gevel van het voorhuis die op dezelfde manier als de linker zijgevel wordt afgesloten heeft op de begane grond een smal, door een gecementeerde latei en een blind segmentboogje afgesloten venster dat voorzien is van een 8-ruits schuifraam. In de topgevel bevinden zich twee gekoppelde smalle vensters met gecementeerde omlijstingen en enkelruits draairamen. Op enige afstand hierboven bevindt zich in de gevel een ontlastingsboogje waarboven de naam van de boerderij is aangebracht. In de geveltop bevindt zich een door een keperboogje afgesloten muursleuf. Het aan het voorhuis grenzende deel van het achterhuis heeft een opgewipt dak. De gevel heeft hier een door een rollaag afgesloten venster met een stolpraam met een enkelruits bovenlicht. De lage gevel van het aangrenzende door muurdammen gelede deel van de achtergevel heeft acht getoogde ijzeren 4-ruits stalraampjes

Interieur:

De boerderij bezit een sober gedeeltelijk gemoderniseerd interieur waarin nog enige oorspronkelijke elementen bewaard zijn gebleven zoals paneeldeuren en een kelder. In de linker voorkamer bevindt zich een schouw met van elders afkomstige tegels.

Waardering

T-BOERDERIJ herbouwd rond 1900.

Architectuurhistorische waarden:

- De boerderij is van belang als zeldzaam voorbeeld van een in een historiserende trant rond 1900 gedeeltelijk (voorhuis) herbouwde boerderij met een oudere kern waarbij teruggegrepen is op de Nederlandse laat-gothische en de Hollandse laat-zeventiende eeuwse en achttiende eeuwse bouwkunst. Deze verbouwing stond niet op zichzelf maar was gerelateerd aan het herstel van het volledige landgoed in de jaren tussen 1897 en 1914 waarbij getracht werd de samenhang tussen tot het landgoed behorende gebouwen te versterken door deze ondermeer in stijl beter op elkaar en op het hoofdgebouw te laten aansluiten.

- De boerderij is van belang vanwege de vrij gaaf bewaarde historische gegroeide hoofdvorm, de eenvoudige doch zorgvuldige detaillering en het materiaalgebruik. Het voorhuis valt op door de detaillering van de tuitgevels met een klimmend fries.

Stedebouwkundige waarden:

- De boerderij is van belang vanwege de beeldbepalende en karakteristieke situering aan het begin van de Eikenstraat.

- De boerderij is van belang als onderdeel van het landgoed Middachten alsmede vanwege de samenhang met de tot het landgoed Middachten behorende aan de oude Boerenweg gelegen pachtboerderijen.

- De boerderij maakt deel uit van een historisch gegroeid landschappelijk gebied en is bepalend voor het zichtbaar houden van deze situatie.

Cultuurhistorische waarden:

- De boerderij is van belang als bijzondere uitdrukking van de ontwikkeling van het landgoed Middachten waarmee de boerderij in historisch perspectief alsmede functioneel gezien onlosmakelijk verbonden is. De boerderij is gelegen op een zeer oude bouwplaats waarvan al in de 15de eeuw melding wordt gemaakt. Sinds 1670 behoort de boerderij tot Middachten.

Tags: agrarische gebouwen,boerderij,boerderij,boerderij, molen, bedrijf

Bron: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed - Licentie CC-0 (1.0)