Omschrijving van Voormalig klooster en internaat

Inleiding.

KLOOSTER en INTERNAAT van de congregatie van Zusters Franciscanessen Penitenten Recollectinen van de Onbevlekte Ontvangenis van Maria te Zundert. Deze werd in 1842 gesticht vanuit het moederklooster te Roosendaal onder de naam St. Anna. Het huidige St. Anna is niet meer in gebruik als klooster

Het geheel bestaat uit een aantal gebouwen uit verschillende perioden in Neo-Renaissance, Neo-Classicisme en Chaletstijl. Inwendig lopen de verschillende onderdelen in elkaar over. De voorgevels liggen gedeeltelijk aan de rooilijn, daar waar zij terugliggen is een bakstenen muur aan de rooilijn een verbindend element. Het kloostercomplex ligt op een rechthoekig, uitwaaierend terrein tussen de Molenstraat, Pastoorsdreef, Burgemeester Manderslaan en Heerdgang, de bebouwing is dicht aan de Molenstraat geconcentreerd. Daarachter bevinden zich onder andere een moestuin en kleine begraafplaats. Aan de Burgemeester Manderslaan zijn na 1950 enkele grootschalige schoolgebouwen tot stand gekomen. De volgende onderdelen van Molenstraat 13 zijn beschermd:

- een bouwblok, uitgevoerd in een sobere sobere neo-renaissance, op de hoek van de Molenstraat en Pastoorssteeg

- de voormalige kleuterschool, later washuis, behoort tot oudste delen van het complex en ligt in het verlengde van voornoemd bouwblok aan de Pastoorssteeg

- een wit gepleisterd neo-classicistisch pand, aan de Molenstraat gelegen met een vleugel verder van de straat (deel van het huis aan de Molenstraat reeds beschermd)

- rechts van Neo-Classicistisch bouwblok, terugliggend ten opzichte van de Molenstraat een pand met elementen van chaletstijl

- een kapel, parallel aan Pastoorssteeg vanaf steegje zichtbaar, tussen kleuterschool en internaat.

- de indeling en ommuring van de tuin met grot

Omschrijving.

Aan de straat ligt een tweelaags, negentiende-eeuws blok onder schilddak. Het pand dateert uit circa 1840 en is reeds Rijksmonument.

Het dak is gedekt met Oud Hollandse pannen en kruispannen. De belangrijkste gevels zijn witgepleisterd, aan de straatzijde gegroefd waarbij de hoofdmassa is voorzien van een cordonlijst, een kroonlijst en pilasters aan weerszijden van de ingangstravee. Op de begane grond heeft het pand achtruitsramen met bovenlichten voorzien van waaierzwikken en glas-in-lood in vork-vormige verdeling. Op de verdieping vierruitsramen met ongedeeld bovenlicht. De achtruitsramen in de vleugel zijn getoogd. Alle ramen in dit deel van het gebouw hebben een gestucte omlijsting.

In de twintigste eeuw heeft het klooster diverse uitbreidingen ondergaan. Achter het herenhuis strekken zich, haaks op de straat, een kapel en een vleugel van het internaat uit circa 1900-1910 uit; de vleugel is niet van waarde uit het oogpunt van monumentenzorg. De kapel onder zadeldak heeft steunberen. Vooraan op de nok van het dak is een dakruiter geplaatst. Links van het negentiende-eeuwse huis ligt een hoekblok, gebouwd omstreeks 1910. Dit gedeelte is met het huis verbonden door een tweelaagse vleugel met dakschilden, grenzend aan de achterkanten van beide bouwmassa's. Het hoekblok aan de Pastoorsdreef is twee lagen hoog en drie traveeën breed met een topgevel, verlengd met een haaks daarop staand deel van één travee onder topgevel. Het geheel is uitgevoerd in baksteen, topgevels zijn voorzien van lisenen met rondbogen. In de gevels zijn muizetandlijsten als een soort speklagen aangebracht, daarboven een houten kroonlijst. Het dak is gedekt met verbeterde Hollandse pannen. Dit gedeelte is voorzien van zesruitsramen. Op de begane grond onder rondbogen, op de verdieping met segmentbogen als ontlastingsbogen. De bogen zijn alle opgevuld met metselmozaïek. In de topgevel is een wit gestucte nis met heiligenbeeld. De zijgevel aan de Pastoorsdreef bevat op de begane grond enkele ronde ramen met metalen kozijnen en een getoogd achtruitsraam.

Op de eerste en tweede verdieping zijn ter plekke van de slaapvertrekken van de zusters bolkozijnen aangebracht.

In het verlengde daarvan aan de Pastoorsdreef ligt een éénlaags blok, de voormalige kleuterschool uit circa 1900. Dit is een bakstenen pand met een gepleisterde plint op een rechthoekige plattegrond onder half schilddak gedekt met Hollandse pannen. De achtergevel is voorzien van ramen onder segmentbogen met metselmozaïek in afwijkende kleuren en een deur in de topgevel. In de zijgevel is de oorspronkelijke toestand van ramen en deuren gewijzigd. Rechts van het negentiende-eeuwse huis een tweelaagse bouwmassa uit circa 1915 onder een plat dak met omlopende dakschilden. Uitgevoerd in baksteen met een tandlijst onder de geprofileerde goot. Boven de ramen is in de bogen polychroom metselmozaïek aangebracht. De dakkapellen onder wolfdak met piron hebben betimmerde topgevels met dekoratieve houten lijsten.

Aan de achterzijde van de totale bouwmassa zijn veel van de oorspronkelijke kozijnen vervangen door kunststof kozijnen. In het interieur is de oorspronkelijke indeling in grote lijnen gehandhaafd.

Enkele elementen van de inrichting zijn bewaard gebleven. Voorbeelden daarvan zijn de betegelde lambriseringen in de gang en trappenhuis van het gepleisterde blok, een tegeltableau naast de hoofdingang en beglazing en luiken van het rectoraat. Op de zolder van het hoekblok is deel van de oorspronkelijke cellen bewaard in houten kap. Op de begane grond van laatst genoemd blok is de oorspronkelijke kinder-refter (thans recreatie-zaal) met hoog geplaatste ramen in binnenwanden (naar gang toe). Het interieur van de kapel is gaaf en heeft gepleisterde wanden met marmeren plint, ionische pilasters in kolossale orde op marmeren voet (in plint). Tongewelf in het middenschip, halve tongewelven over de zijbeuken. Gebrandschilderde glas-in-lood ramen, met een "alziend oog" in driehoek boven de ingang. De tuin heeft een indeling met vakken (moestuin, boomgaard, begraafplaats). Het middenpad van de tuin voert naar een Lourdesgrot. Terzijde ligt een parkachtige devotietuin.

Waardering.

Het klooster is van algemeen belang. Het heeft cultuurhistorische waarde als voorbeeld van een geestelijke ontwikkeling, namelijk de bloei van orden en congregaties in de 19de eeuw en is tevens van belang als voorbeeld van de typologische ontwikkeling van het congregatieklooster, dat met een ouder herenhuis als kern veelal uitgroeide tot een conglomeraat van gebouwen met een voor onderwijscongregaties kenmerkende tuin. Het is architectuurhistorisch van belang vanwege de stijl, het bijzondere materiaalgebruik en de ornamentiek en heeft tevens bouwhistorisch belang vanwege de gecompliceerde bouwgeschiedenis, die de groei van de congregatie materialiseert. Het heeft ensemblewaarden vanwege de samenhang van herenhuis en kloostergebouwen. Het is gaaf bewaard gebleven.

Tags: kerkelijke gebouwen,klooster,klooster, kloosteronderdl,...

Bron: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed - Licentie CC-0 (1.0)