Omschrijving van De Peel Raamstelling

Inleiding

In de Peel-Raamstelling te Wanroij en Oploo zijn twee, respectievelijk vijf KAZEMATTEN van het B-type bewaard gebleven. Het ontwerp van deze kazematten dateert uit 1939 en werd ontworpen door het Bureau Stellingbouw van de Nederlandse genie. Te Wanroij zijn de werken, net als die van de S-kazematten, aanbesteed op 28 november 1939 aan de N.V. Wierinks Beton Mij.

te Leiden. Op 23 maart werden de kazematten hier opgeleverd. In Oploo werden de kazematten gebouwd door de N.V. Mij Wegenbouw te Utrecht. Op 13 november 1939 werd het werk aanbesteed en het werk werd onder meer ten gevolge van funderingsproblemen pas na afloop van de mei-gevechten op 23 mei 1940 opgeleverd.

Omschrijving

In de Peel-Raamstelling zijn een groot aantal B-kazematten gebouwd. Deze flankerende betonkazematten staan voor het grootste deel achter de wal (zie (2)) en vuren parallel aan deze wal, zodat het oprukken van vijandelijke eenheden die het kanaal (en dus de eerste lijn met S-kazematten) zijn gepasseerd wordt afgestopt. Uitgerust met een zware mitrailleur, werden de kazematten ook gebruikt voor het uitbrengen van flankerend vuur vóór het Defensiekanaal. In tegenstelling tot de G-kazematten (die nog tijdens de Tweede Wereldoorlog alle zijn opgeblazen) zijn deze B-kazematten ook dan grotendeels achter de wal gesitueerd. De B-kazematten hebben een rechthoekige plattegrond en een sterke frontdekking van 1,20 meter gewapend beton. Het schietgat staat altijd min of meer haaks op de frontlijn en wordt aan de frontzijde beschermd door een 'neus', een zware betondekking, waardoor rechtstreekse treffers van het vuur van de vijand sterk wordt bemoeilijkt. In de keelzijde, in het beschreven stellingdeel altijd aan de westelijke zijde, bevond zich een stalen toegangsdeur, van een overeenkomstig type als in de S-kazemat.

Afhankelijk van de hoek waarin het schietgat op de ingang staat spreekt men van een B (90a) of B (270a). In het beschreven stellingdeel is het vuur van het eerste type dus altijd naar het zuiden gericht, dat van het tweede type naar het noorden.

Nog in de Tweede Wereldoorlog zijn alle schietblinden en deuren naar Duitsland afgevoerd. In de meeste gevallen zijn thans de schietgaten en deuropeningen dichtgemetseld. De kazematten zijn gefundeerd op een betonnen werkvloer. Van belang zijn verder resterende metalen elementen aan en in het ex- en interieur van de kazematten, zoals de schietblinden en deuromlijsting met scharnieren, de in één geheel met de schietblinden gegoten mitrailleuraffuiten, de resterende bevestigingshaken aan de keelzijde van de kazematten voor de - nooit aangebrachte- telefoonverbinding, de maskeringshaken en bevestigingspunten daarvoor, zowel op de dekking als in de muren, de veelal aan de keelzijde nog aanwezige buizen voor de luchtverversing en de -veelal gedeeltelijk afgezaagde- I-profieldragers voor de plankiers aan de frontzijde. Van belang is dat van de kazematten van het B-type relatief minder exemplaren bewaard zijn dan die van het S-type. Veelal is dit veroorzaakt door hun opstelling: ze staan niet direct aan het kanaal doch op korte afstand hiervan direct achter de wal dan wel in open veld, waar ze een sta-in-de-weg zijn voor de moderne akkerbouw.

Waardering

De B-kazematten zijn van algemeen belang. Ze hebben cultuurhistorische waarde als bijzondere uitdrukking van een culturele en geografische ontwikkeling, namelijk de versterking en daaropvolgende verdediging van Nederland tijdens de Tweede Wereldoorlog en zijn als zodanig een belangrijk document van de militaire geschiedenis. Het geheel is van architectuur- en bouwhistorisch belang wegens het bijzondere materiaalgebruik en de toepassing van moderne materialen en technieken, met name in de verwerking van gewapend beton. Het heeft ensemblewaarden als essentieel onderdeel van een groter geheel, dat cultuurhistorisch van belang is en is van belang wegens de hoogwaardige kwaliteit van de bebouwing en de historisch-ruimtelijke relatie met wegen, wateren en bodemgesteldheid.

Het geheel heeft een grote belevingswaarde en is als grootschalig militair complex en herinnering aan een belangrijke episode uit de nationale geschiedenis zeldzaam.

Tags: verdedigingswerken,kazemat,kazemat,verdedigingsw., milit.geb

Bron: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed - Licentie CC-0 (1.0)