Omschrijving van Koloniehuis St. Joseph

Inleiding

(Voormalig) KOLONIEHUIS "Sint Joseph" met bijbehorende HEKPIJLERS uit 1925, gebouwd naar ontwerp van N. Molenaar in expressionistische stijl met kenmerken van de Late Amsterdamse School. In 1930 is het koloniegebouw aan de achterzijde uitgebreid met een kapel in meer traditionalistische trant. In 1938 zijn door Molenaar aan de voor- en zijgevels in aangepaste stijl getrapte steunberen aangebracht ter versterking van de fundering.

Het koloniehuis is gebouwd in opdracht van de rooms-katholieke Vereeniging voor Kindervacantie & Herstellingsoorden te Egmond aan Zee.

Het koloniehuis is gesitueerd aan de noordkant van het dorp Egmond aan Zee, op de rand van het duingebied; de voorgevel van het gebouw is op het zuiden georiënteerd en ligt in de as van de Prins Hendrikstraat. De twee hekpijlers staan op circa 100 meter afstand recht voor de hoofdingang.

N.B. De westelijk gelegen lighal die van oorsprong bij het koloniegebouw hoorde is in 1991 verbouwd en dichtgezet en valt om die reden buiten de bescherming.

Omschrijving

Het koloniehuis staat op een hoge plint en bezit in hoofdlijnen een T-vormig grondplan. Het voorste gedeelte heeft van oorsprong een E-vormige plattegrond en telt drie bouwlagen boven een souterrain. Boven de voorste bouwmassa (de lange poot van de E) een samengesteld zadeldak met rode pannen. Van de achtergelegen drie dwarsvleugels hebben de buitenste twee een plat dak. De middelste wordt gedekt door een zadeldak en bezit enkele kleinere aanbouwen. Zowel in voor- als zijgevels zijn muurankers zichtbaar.

In het verlengde van de middelste uitbouw een noord-zuid georiënteerd vleugel van twee bouwlagen met op de verdieping de voormalige kapel. Boven deze vleugel drie achtereenvolgende in hoogte en lengte verschillende zadeldaken met rode pannen gedekt. Op de middelste staat een gemetseld klokkestoeltje en op de nok van de kapel twee kleine ventilatie-elementen onder zadeldakjes.

De voorgevel (Z) van het koloniehuis is geheel symmetrisch opgebouwd en wordt geleed door een smal middenrisaliet en brede hoekrisalieten. De middenrisaliet eindigt in een puntgevel onder een steekkap in het hoofddak, boven de hoekrisalieten springt het dakschild iets naar voren. Op de hoeken van voor- en zijgevels en tussen de vensters op de begane grond bevinden zich forse getrapte schuin gemetselde steunberen. De gevelopeningen zijn voorzien van strekken en forse kozijnen.

In de middenrisaliet één vensteras met op de begane grond de hoofdentree welke bestaat uit een dubbele deur onder een horizontaal drieruits bovenlicht. De luifel boven de deur wordt ondersteund door twee kolommen die rusten op bakstenen muurtjes, welke in kwartronde vorm naar buiten buigen. Een kleine gevelsteen achter de rechter kolom vermeld het bouwjaar van het koloniehuis. Rechts boven de entree bevindt zich een gepleisterde latei en loodrecht daarop een gepleisterde liseen tot onder het drieruits zoldervenster. Aan weerszijden van de liseen op de verdiepingen twee maal twee laddervensters van elk vijf uitzetramen. De hoekrisalieten tellen elk twee vensterassen met op de verdiepingen drieledige vensters met bovenlichten en op de begane grond brede tweeruits vensters onder een latei en daarboven een kleiner drieruits bovenlicht. In het dakschild boven de hoekrisalieten dakkapellen met elk twee stolpramen onder plat dak met overstek. In de smalle geveldelen tussen de risalieten beganegronds een venster met smal bovenlicht en op de verdiepingen een vierkant venster onder een klein tweeruits venster. In het dakschild twee kleine dakkapellen met stolpramen onder plat dak.

De zijgevels van het oorspronkelijke koloniehuisgedeelte (W en O) zijn nagenoeg blind met uitzondering van een stolpraam van de zolder in de topgevel. In de plat afgedekte uitbouwen eenvoudige horizontale en vertikale georiënteerde kleine vensters per bouwlaag.

Het kapelgedeelte met de eronder gelegen voormalige keukenafdeling is noord-zuidgericht, de zijgevels zijn door lisenen verdeeld in acht traveeën. In de oostgevel op de begane grond merendeels grote rechthoekige en vierkante vensterpartijen met kruiskozijnen. Op de verdieping zeven maal per drie gekoppelde keperboogvormige vensters met glas-in-loodramen van de voormalige kapel en bijbehorende presbyterium. Uiterst rechts de sacristie met drie gekoppelde vensters onder gedrukte spitsbogen. Rechts van het midden een kleine vierkante plat afgedekte uitbouw met hoeklisenen over twee bouwlagen. In de westgevel op de begane grond een éénlaagse plat afgedekte aanbouw en in de verdieping dezelfde vensters als in de oostgevel.

De achtergevel (N) bezit ter hoogte van de verdieping een venster onder rondboog en in de geveltop twee gekoppelde soortgelijke vensters. De vensterboogjes zijn voorzien van aanzetstenen.

In het interieur van het voormalige kinderkoloniehuis is uit de bouwtijd een lambrizering met een serie tegeltableau's in gang en trapportaal bewaard gebleven. De gekleurde tegels laten diverse kinderspelen zien en zijn gevat in blauwgroene kaderrand.

De HEKPIJLERS bestaan uit twee maal twee bakstenen kolommen, waarvan de middelste circa 3.00 m hoog zijn en de buitenste circa 1.90 m. De pijlers worden met elkaar verbonden door lage gemetselde bloembakken. De hoogste pijlers hebben een kruisvormige plattegrond, de kleinere een vierkante. Alle pijlers worden afgedekt met een natuurstenen afdekplaat (van boven gezien een diamantkop); de hogere hebben op circa 1.90 m nog een aanzet van een dergelijke afdekking aan voor-en zijzijde van de pijler. Bij de lagere is eenzelfde afwerking te zien op circa 1.50 m hoogte.

Aan de rechterzijde loopt het lage muurwerk nog enkele meters door.

Waardering

Het uit 1925/1930 daterende koloniehuis "St. Joseph" met bijbehorende hekpijlers is van algemeen belang vanwege de architectuur- en cultuurhistorische waarde als voorbeeld van een kinderkoloniehuis aan de Noordzeekust in de karakteristieke baksteenarchitectuur uit het Interbellum naar ontwerp van N. Molenaar. Het gebouw heeft situationele waarde vanwege de beeldbepalende, met de oorspronkelijke functie samenhangende ligging aan de rand van de duinen.

Tags: openbare gebouwen,herstellingsoord,gezondheidszorg,...

Bron: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed - Licentie CC-0 (1.0)