Omschrijving van Schoolgebouw Werkplaats Kindergemeenschap ('Gebouw voor Gemeenschapsontwikkeling')

Inleiding

In opdracht van de `Stichting tot vrije en persoonlijke ontwikkeling' ontwierp architect F.E. Röntgen uit Bilthoven in 1928 dit `Gebouw voor Gemeenschapsontwikkeling'. In dit SCHOOLGEBOUW begonnen de anti-kapitalistische onderwijshervormers Kees Boeke en zijn vrouw Betty Boeke (geb. Beatrice Cadbury) hun beroemd geworden school. Hun ideeën omtrent de individualiteit van de leerling, de zelfwerkzaamheid en gemeenschapszin werden vertaald in speciaal daarvoor ontwikkelde onderwijsprogramma's. Architect Frans Röntgen, zoon van de componist Julius Röntgen - hij had in 1924 voor zijn vader een villa in Amsterdamse schoolstijl gebouwd aan de Gerard Doulaan 21 te Bilthoven - was bevriend met de familie Boeke en sympathiseerde met hun ideëen. De architectuur, de plattegrond van het schoolgebouw en de tuin aan de zuidzijde van het gebouw, weerspiegelen de beginselen van de ideeën van Boeke. De meeste lokalen zijn zo gerangschikt dat deze veel licht en lucht kunnen ontvangen.

Het schoolgebouw is tot 1951 door Kees Boeke gebruikt. In dat jaar verhuisde de school naar een nieuw gebouw aan de Kees Boekelaan. Ondanks de uitbreidingen met nieuwe bestemmingen uit 1935 die van ondergeschikt belang zijn, is de plattegrond grotendeels intact gebleven. Het open veld aan de zuidzijde is van essentieel belang in relatie tot de Kees Boekeschool.

Omschrijving

Schoolgebouw op samengestelde plattegrond van één en twee bouwlagen. Het gebouw is samengesteld uit een drietal in elkaar geschoven bouwvolumes onder hoofdzakelijk platte daken met overstek. De gevels zijn in baksteen opgetrokken, waarin diversen venstertypen zijn gezet. De vensters zijn doorgaans door middel van brede stijlen en uitstekende regels in vierkante ramen onderverdeeld.

Het meest zuidelijke bouwvolume heeft een waaiervormige plattegrond. Hierin bevonden zich oorspronkelijk vijf klaslokalen. De geknikte zuidgevel bestaat uit zes traveëen en heeft een open karakter. De aaneengeschakelde vensterspartijen rusten op een gemetselde plint en sluiten aan de bovenzijde aan op het overstek. De lokalen en de daarachter gelegen gang worden door een plat dak gedekt. De punt van de waaier is hoger opgetrokken en wordt deels door dakschilden eveneens in waaiervorm bekroond. Onder de dakrand bevinden zich zes liggende vensteropeningen. Aan de linkerzijde van het waaiervormige bouwvolume bevindt zich, in een hoek van ongeveer zestig graden, een lager bouwvolume. Op de overgang van beide volumes is de ingang, bestaande uit een deur met zijlicht. De erachter gelegen gang leidt rechts naar de lokalen en links naar de gehoorzaal.

De noordgevel heeft een meer gesloten karakter, waarin op diverse plaatsen vensters van verschillende grootte zijn gezet. De aan deze zijde bevindende lage aanbouwen onder platte daken zijn een toevoeging uit 1935.

Aan de westzijde bevindt zich een bouwvolume onder een gebogen kap, dat in noord-zuid richting is geplaatst en diende als gymnastieklokaal annex gehoorzaal met podium. De vensters in de westgevel zijn een latere toevoeging. De gevel had oorspronkelijk een meer gesloten karakter. Verbouwingssporen zijn zichtbaar. Tegen de zuidgevel bevindt zich een absisvormige uitbouw.

Waardering

De Kees Boekeschool is van algemeen belang vanwege de cultuurhistorische waarde als uiting van de nationaal bekende pedagogische opvattingen van Kees Boeke, alsmede vanwege de architectuurhistorische waarde als voorbeeld van een schoolgebouw met onder meer een bijzondere plattegrond en als onderdeel van het oeuvre van de architect F.E. Röntgen.

Tags: openbare gebouwen,schoolgebouw,onderwijs en wetenschap,...

Bron: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed - Licentie CC-0 (1.0)