Omschrijving van IJzeren draaibrug

Inleiding

IJzeren DRAAIBRUG, behorend bij Fort Uitermeer (reeds beschermd onder monumentnr. 38504). Omstreeks 1876 werden de plannen gemaakt voor de aanleg van een dubbelkerende schutsluis (reeds beschermd onder monumentnr. 38661 ) tussen 's-Gravelandse Vaart en Vecht ten noordoosten van het fort. Omstreeks 1880 heeft men ook de draaibrug gebouwd, bij de monding van de vaart in de Vecht, die het fort vanaf de 's-Gravelandseweg en Keverdijk toegankelijk maakte.

Omschrijving

Draaibrug, vervaardigd van geklonken ijzeren onderdelen.

Op de oevers zijn bakstenen hoofden aangebracht. Op de constructief zwaarder belaste delen van beide oeverhoofden, zoals de hoeken, zijn hardstenen onderdelen geplaatst. Het zuidelijke oeverhoofd (zijde van het fort) bestaat uit drie bakstenen muren, geplaatst op de drie kortste zijden van een trapeziumvormig grondplan. De noordelijke oever (zijde 's-Gravelandseweg) heeft eveneens een trapeziumvormig oeverhoofd. In dit noordelijke oeverhoofd is de brug verankerd. Binnen de trapeziumvorm bevindt zich een bakstenen onderbouw met een vierkante hardstenen dekplaat waarop het ijzeren draaiingsmechanisme van de brug is bevestigd. In de hardstenen dekplaat is een cirkelvormige ijzeren band gelegd, waarop de wieltjes van het draaiingsmechanisme lopen. Het draaiingsmechanisme bestaat uit twee kruislings geplaatste gebogen profielen die op het kruispunt samenkomen in een grote bol. Aan de landzijde van het oeverhoofd bevindt zich bovendien een draaikom, bestaande uit een bakstenen onderbouw met hardstenen dekstenen, en een oprit van kinderkopjes.

De brug heeft vier lange liggers, bestaande uit geklonken ijzeren I-profielen. De liggers zijn het zwaarst uitgevoerd nabij het draaipunt van de brug en verjongen naar de uitlopers toe, de uitlopers die op het zuidelijk bruggehoofd kunnen aansluiten. Tussen de liggers zijn in totaal acht dwarsliggers aangebracht, eveneens bestaande uit geklonken ijzeren I-profielen. Op het samenstel van lengte- en dwarsliggers zijn in totaal (oorspronkelijk) tweeënveertig balken gelegd. De brugleuningen bestaan uit een samenstel van horizontale en verticale platte ijzeren profielen, verstevigd door kruislings geplaatste profielen. De verticale profielen van de brugleuningen zijn vastgeklonken aan de ijzeren liggers.

Waardering

De brug is van algemeen belang uit cultuur-, militairhistorisch en waterstaatkundig oogpunt als historisch-functioneel onderdeel van Fort Uitermeer. De brug is tevens van algemeen belang uit architectuurhistorisch en constructief oogpunt als gaaf bewaard gebleven en zeldzaam geworden voorbeeld van een geklonken draaibrug uit het vierde kwart van de 19de eeuw.

Tags: weg- en waterwerken,verdedigingsbrug,brug,weg- en waterbouwk.werken

Bron: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed - Licentie CC-0 (1.0)