Omschrijving van Enkele ijzeren ophaalbrug van het Hollandse type met een bruggenhoofd van ijsselsteen met hardstenen blokken en een bruggenhoofd van beton

Inleiding

VERKEERSBRUG is door IJzergieterij De Prins van Oranje uit Den Haag gefabriceerd als ophaalbrug in een Traditioneel Ambachtelijke stijl. De brug is één van de acht bruggen die in 1888 ter vervanging van oudere bruggen over de ringvaart in de Krimpenerwaard zijn gelegd. Deze ringvaart werd rond 1800 gegraven ten behoeve van de vervening van de Krimpenerwaard en liep vanaf de Stolwijkersluis over Stolwijk, Berkenwoude naar Ouderkerk aan den IJssel. De ringvaart, de Goudse Vliet, werd toen veel gebruikt voor transporten van en naar Rotterdam (turfafvoer en transporten van graanproducten). Deze brug, bij de Gouderakse Tiendweg voor de polder Veerstalblok, is identiek met de Beijerse Brug (mon.nr. 501156) en de beide bruggen in Stolwijk (mon.nr. 512486). Het zijn bruggen van het Hollandse type met een inmiddels schaars geworden gietijzeren hameipoort met halfronde schoren en vakwerk vullingen. De bruggen aan de Berkenwoudse Opweg, de Groenenweg en de Oudelandseweg-Westeinde bij de Molenvliet zijn vervangen door vaste bruggen. De brug bij Koolwijk bestaat niet meer. Sedert het midden van de jaren zeventig wordt de route via de Goudse Vliet niet meer door de beroepsvaart gebruikt. De beweegbare bruggen over de Goudse Vliet zijn toen vastgezet en waren vanaf dat moment niet meer beweegbaar. Het bewegingswerk is verwijderd.

Omschrijving

Enkele ijzeren ophaalbrug van het Hollandse type met een bruggenhoofd van ijsselsteen met hardstenen blokken en een bruggenhoofd van beton. De gietijzeren hameipoort is circa 5 meter hoog en ruim 3 meter breed, wordt verstevigd door twee paar langsschoren en bestaat uit twee hameistijlen met daartussen een hameiregel. De hoeken van de hameipoort en de hameiregel zijn opengewerkt met sierkrulwerk. In de middenvakken van de hameiregel is een verdiept veld aangebracht met het jaar van de vervaardiging, "ANNO 1880". Aan de voet van de hameistijl een meegegoten naamplaat met opschrift "YZERGIETERY DE PRINS VAN ORANJE 's HAGE 1888" aangebracht. De smeedijzeren balans bestaat uit twee hoofdliggers of balanspriemen, gekoppeld door dwarsbalken, diagonaalstaven en een balanskist met ballast. Het houten val steunt op stalen liggers en is door kettingen met de balanspriemen verbonden. Aan weerszijden van de het val staan gietijzeren balusters, met elkaar verbonden door stalen ronden brugleuningen. De brug is voorzien van een handlier als bewegingsmechanisme. De vaarthoogte van de brug bedraagt slechts een paar meter.

Waardering

De giet- en smeedijzeren verkeersburg uit 1888 is van algemeen belang vanwege de cultuur- en architectuurhistorische waarde als karakteristiek voorbeeld van een enkele ophaalbrug van het Hollandse type waarbij, de toepassing van een gietijzeren hameipoort en een smeedijzeren balans een toenmalige technische ontwikkeling weergeeft. De brug is in hoge mate van belang voor het werk van de Haagse ijzergieterij De Prins van Oranje. Tevens is de brug gaaf in hoofdvorm en materiaalgebruik en heeft fraaie gietijzeren ornamenten. De ophaalbrug is van belang vanwege de betekenis van de brug voor de geschiedenis van de infrastructuur, als onderdeel van een reeks identieke oeververbindingen over de Goudsche Vliet, een vaarweg in de Krimpenerwaard, die een belangrijke functie voor de regio heeft gehad. Dergelijke type ophaalbruggen met gietijzeren hameipoorten is in Nederland niet veel gebouwd en heeft derhalve zeldzaamheidswaarde. De brug heeft grote situationele en ensemblewaarde vanwege als markeringspunt naar het achtergelegen buurtschap en de inpassing in het vlakke polderlandschap en als onderdeel van het complex bestaande uit vier identieke ophaalbruggen over hetzelfde vaarwater.

Tags: weg- en waterwerken,verkeersbrug,brug,weg- en waterbouwk.werken

Bron: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed - Licentie CC-0 (1.0)