Omschrijving van Synagoge

Inleiding

De SYNAGOGE, thans in gebruik als christelijke gereformeerde kerk, is in 1892 ontworpen door stadsarchitect J.A. Mulock Houwer.

Aan de architectuur van het "westwerk" (voorgevel en eerste travee van de zijgevels) is bijzondere aandacht besteed.

Stilistisch vertoont de architectuur van dit deel kenmerken van de Neo-Renaissance, i.c. baksteen met speklagen, opvallend is echter de detaillering in Moorse /Oosterse stijl, waarbij gebruik is gemaakt van hoefijzerbogen en minaretachtige bekroningen, met daarop oorspronkelijk maansikkels.

Het interieur is gewijzigd. De attributen van de joodse eredienst (schip, arke, torahrollen etc.) zijn op 25 juli 1941 door NSB-ers kort en klein geslagen. Ten behoeve van de gereformeerde eredienst zijn preekgestoelte en (niet beschermd) orgel gebouwd. De vrouwengalerij bevindt zich in de oorspronkelijke staat.

Voor de kerk een gietijzeren erfscheiding op een bakstenen muur.

Omschrijving

Zaalkerk opgetrokken in baksteen vanaf een rechthoekige plattegrond onder een met bouletpannen gedekt, afgeknot zadeldak.

De hoofdgevel (W) wordt voornamelijk in beslag genomen door het middenrisaliet. Op de hoeken van voor-, noorderzijgevel en risaliet minaretvormige torentjes -aan de risaliet hoger opgaand-, die hun aanzet hebben op de galerijverdieping. Het risaliet eindigt met een halfronde geveltop met daarop een tuitstuk met twee tafels met de tien geboden in het Hebreeuws. De entree bevindt zich in een portiek op de begane grond, ontsloten door een nagenoeg vrijstaand portaal met uitkragende kroonlijst. Op de galerijverdieping een drielicht venster, onder in natuursteen uitgevoerde hoefijzerbogen en met dito deelzuilen. In de geveltop een roosvenster. Aan weerszijden van het risaliet en in de noorderzijgevel op de galerijverdieping een roosvenster onder een natuurstenen segmentboog. Deze geveldelen zijn afgesloten met kantelen.

In de sobere overige traveeën van de zijgevels glas-in-lood ramen op de galerijverdieping.

Interieur Langs drie zijden een galerij op vierkante pijlers, verbonden door segmentbogen. Vanaf de galerij gaan de pijlers over in zuilen die het bewerkte, deels getorst houten spantwerk dragen van de open dakstoel. In de vlakke zoldering geometrische motieven en twee daklichten met geometrische roedenverdeling. Bankenplan en banken van schip en westgalerij zijn origineel. De architectonische detaillering, zoals bewerkte sleutelstukken boven enkele deurportalen, is bewaard gebleven. Aan de absiszijde is een gecombineerd (niet beschermd) orgel en preekgestoelte aangebracht ten behoeve van de gereformeerde eredienst.

Midden boven het schip hangt de oorspronkelijke luchter.

Waardering

Synagoge van cultuur- en architectuurhistorisch belang

- als herinnering aan het Joodse leven in Deventer

- vanwege de kwaliteit van het ontwerp met name de detaillering van de gevel en het interieur

- de gaafheid van het exterieur en interieur-onderdelen

Tags: kerkelijke gebouwen,synagoge,kerk en kerkonderdeel,religieuze gebouwen

Bron: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed - Licentie CC-0 (1.0)