Omschrijving van Volkspark: park

Inleiding

Het PARK is een typisch landschapspark met hoogteverschillen, boomgroepen en verschillende soorten solitairen in gazons, met parkbos ontsloten door wandelpaden en met een vijver met brug en eiland.

Het park bestaat uit twee gedeelten. Op het hoogste deel van het terrein ligt een geometrisch aangelegde tuin, geordend langs de as tussen Parkgebouw (west) en Muziekkoepel (oost). Daaromheen (voornamelijk in noordelijke richting) een landschappelijk aangelegd deel, overwegend omsloten door parkbos, met vijver (die zo'n drie meter lager gelegen is), boom- en heestergroepen, gebogen paden, gazon en boerderij. De muziekkoepel en de boerderij zijn voor de bescherming van rijkswege van ondergeschikt belang. In een van de bospercelen ten zuiden van het Parkgebouw staat een voliëre, omzoomd door heesters en bomen.

De bomen in het park bestaan uit inheemse soorten en exoten, waaronder bijzondere soorten. De paden in het park zijn, voor zover niet anders vermeld, verhard met grind.

Omschrijving

Ten noorden van het Parkgebouw ligt westelijk een open grasveld met een vrijwel ovale vorm, omgeven door een slingerend wandelpad dat aansluit op de andere paden in het park. Rondom en op het grasveld staan solitaire bomen, boomgroepen en heesters. Langs de westzijde, tegen de grens van het park, staat een bosrand van bomen en heesters. (De grens van het park is ten opzichte van de oorspronkelijke ontwerptekeningen enige meters naar het westen verlegd). Ten oosten van de weide staat, omgeven door paden, een gedenknaald, die van alle kanten zichtbaar is.

Ten noorden van het Parkgebouw liggen oostelijk de boerderij en, ten noorden daarvan, de vijver. De boerderij staat oostelijk van de gedenknaald en dateert van voor de parkaanleg. Hij doet nu dienst als kinderboerderij. De weide eromheen loopt tot tegen de oostelijke grens van het park en is met een hek omgeven.

Ten noordoosten van de weide ligt een langgerekte vijver met gebogen oeverlijnen. De lengte-richting ervan is noordoost. Langs de westzijde van de vijver loopt een slingerend wandelpad waarlangs solitairen, boomgroepen en heesters staan. Dit pad sluit aan op het pad rondom de weide en op een pad langs de noordgrens van het park. Naar het noordoosten is de vijver versmald en overspannen door een houten brug om daarna, in de noordoostelijke hoek van het park, weer breed genoeg te worden om ruimte te bieden aan een klein eiland. De vorm van de vijver geeft de illusie dat het water tot buiten het park doorloopt. Langs de gehele noordgrens van het park sta at een bosrand van bomen en heesters.

De besloten tuin ten oosten van het Parkgebouw is ontworpen rondom een symmetrie-as tussen de oostgevel van het Parkgebouw en de gemetselde muziekkoepel. Ten oosten van het Parkgebouw ligt een met asfalt verharde rijweg. Deze sluit aan op de Westerhofsweg ten zuiden van het park en op het pad rondom de weide ten noorden van het Parkgebouw. Bij de toegang vanaf de Westerhofsweg staat een metalen toegangshek. In het gazon ten oosten van deze rijweg liggen in de symmetrie-as en aan weerszijden hiervan gemetselde trappen van zes treden die een hoogteverschil van ongeveer 0.60 meter overbruggen. Het talud tussen de trappen is als bloemperk uitgevoerd. Langs de onderzijde van het talud (oostzijde) loopt een pad dat aansluit op de paden die vanaf de buitenste trappen in oostelijke richting naar de grens van het park gaan. Tussen dit pad en het pad voor de muziekkoepel ligt een gazon. Direct voor de muziekkoepel staat een beplanting van lage heesters. In het gazon staan op de vier hoeken en halverwege de noord- en zuidzijde in zuilvorm gesnoeide hulststruiken. Langs de westzijde van het gazon aan weerszijden van de as en tussen de hulststruiken liggen smalle, langwerpige bloemperken. In de hoofdas lag oorspronkelijk een pad met aan weerszijden in het gazon bloemperken. Nu ligt in de as een langwerpig rozenperk. Achter de muziekkoepel en ten noorden en zuiden van het gazon staan bosschages van bomen en heesters met paden. Het geheel van gazon, muziekkoepel en omringende beplanting wordt aan de noord-, zuid- en oostzijde omsloten door een cirkelvormig pad dat op de Aelbertsdijk uitkomt. Een aftakking van dit pad gaf rechtstreeks toegang tot de villa op de Westerhof die nu is vervangen door een nieuw appartementengebouw.

Het parkgebouw is aan de achterkant (west) later uitgebreid waardoor de parkaanleg aan die zijde gewijzigd is. Vroeger was het gebouw onzichtbaar door de beplanting, nu ligt het in het zicht vanaf de nieuwe rondweg. In de bosgroep met bomen en heesters aan die ka nt bevindt zich het vogelhuis. Rondom de voliëre ligt een pad dat aansluit op de oprijlaan.

Waardering

Park, omstreeks 1920 aangelegd naar ontwerp van de tuinarchitect L.A. Springer, van cultuurhistorische en tuinhistorische waarde:

- als voorbeeld van de rond 1900 opkomende openbare parken;

- als voorbeeld van het vroeg 20ste eeuwse verschijnsel van een door een fabrikant aangelegd volkspark;

- als goed voorbeeld van de ontwikkeling in de parkarchitectuur van het begin van de 20ste eeuw w aarbij parken werden aangelegd waarin gebouwen met culturele functies werden opgenomen en waarin binnen een landschappelijk aangelegd geheel geometrische delen werden aangelegd;

- als goed voorbeeld van de stijl van parkaanleg in het begin van de 20ste eeuw en als zodanig een vrijwel gaaf gebleven en daardoor zeldzame aanleg;

- als goed voorbeeld van een parkaanleg binnen het oeuvre van L.A. Springer en als zodanig een vrijwel gave en daardoor zeldzaam geworden aanleg;

- vanwege de esthetische kwaliteiten van het oorspronkelijke ontwerp van L.A. Springer (i.c. de aansluiting van park op gebouwen met gebruik van zichtlijnen en een symmetrie-as, van een zorgvuldige situering van de gebouwen en onderdelen binnen het park) die vrijwel gaaf bewaard zijn gebleven.

Tags: losse objecten, ed.,park,tuin, park en plantsoen,...

Bron: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed - Licentie CC-0 (1.0)