Omschrijving van St. Ludwig

Inleiding:

College Sankt Ludwig, aan bisschop Lodewijk van Toulouse (gestorven in 1297) gewijd, reusachtig bakstenen voormalig Franciscaner complex uit 1904-1909, na "Asylsuche" als school met klooster en kerk gebouwd door de Duitse Franciscanen broeder Quintilian (Th.) Borren (architect) en P. Wenzeslaus (bouwheer). Ten noorden van het college ligt een (deel van een) speelplaats. In 1931 zijn de twee middenvleugels van het college met twee bouwlagen verhoogd onder het bewind van rector en praeses P. Didymus Hildebrand. Het college toont op enkele plaatsen oorlogsschade. De omgeving van St. Ludwig bestaat uit akkers en landerijen, dicht geboomte en weiden. Een kaarsrechte oprijlaan loopt in oostelijke richting naar de Duitse grens.

Omschrijving:

Het college heeft als hoofdopzet een rechthoekige plattegrond waarin vier binnenhoven en diverse vleugels met klooster-, internaat-, en economiegebouwen, kapel en een boerderij zijn gesitueerd. De centraal gelegen kapel ligt in het verlengde van de hoofdingang, met links de kloostervleugel en rechts het internaat c.q. instituutsvleugel. Het gebouw telt inclusief het souterrain vier bouwlagen onder een zolderverdieping met zadeldaken terwijl (in totaal) vijf torens de hoeken, langszijden en de symmetrische ingangspartij accentueren. Gepleisterde plint, metselwerk in kruisverband. De torenlichamen hebben een vierkante onderbouw en een achtzijdige tweede geleding met dito spits; de toren van de ingangspartij is met een lantaarn uitgevoerd - en is bij gevolg hoger - heeft tussen de spitsboogvensters een beeldnis onder baldakijn en een uurwerk boven een tekstplaquette. De vleugels die met de torens worden geleed zijn rijker gedetailleerd dan de overige en (gedeeltelijk) uitgevoerd met o.a. tandlijsten, opgehaalde geveltoppen, friesjes, dakkapellen. Zadeldaken met muldenpannen op de vleugels, leien op de torens. De buitengevels alsook de gevels aan de binnenhoven zijn op repeterende wijze met de oorspronkelijke vensters en deuren ingedeeld; segmentboogvormige, rechthoekige gelede vensters en bovenlichten met houten kozijnen en dito indelingen - de torens met spitsboogvensters en glas-in-lood. De neogotische kapel bevat spitsboogvensters met glas-in-lood, zijgevels met steunberen en een leien dak met dakruiter op de nok terwijl het interieur is voorzien van eiken paneeldeuren met smeedijzeren beslag en spitsboogvormige bovenlichten met glas-in-lood; de zijbeuken ingedeeld met telkens acht spitsboognissen, de vensters met glas-in-lood vervaardigd door Glasmalerei W. Derix te Goch en Kevelaer; in het schip een polychrome tegelvloer, kruisribgewelven op zuilen in Naamse steen, spitsboogvensters met glas-in-lood in de kruisarm links van het altaar. Het interieur van het voormalige college bevat grotendeels de originele structuur met vertrekken en ruimten als o.a. de ingangshal met kruisribgewelven op zuilen, gangen, authentieke eiken paneeldeuren met smeedijzeren beslag, vensters en spitsboogvormige bovenlichten met glas-in-lood, trappenhuizen (met smeedijzeren balustrade en houten handlijsten), tegelvloeren met decoratieve patronen, waterreservoirs in de torens.

Waardering:

Het voormalige college St. Ludwig uit 1904-1908 vertegenwoordigt algemeen cultuurhistorisch belang omdat het uitwendig gaaf behouden is gebleven en op duidelijke wijze inzicht verschaft in de historische functie van een monumentaal religieus bouwwerk waarin stichtingsmotieven als devotie, studie en zelfvoorziening herkenbaar aanwezig zijn gebleven. De interne structuur van het college met de tussen klooster- en internaatvleugel geplaatste kapel, de lange gangen met aangrenzende vertrekken en trappenhuizen bleef grotendeels in tact; deze gaafheid houdt architectuur- en cultuurhistorische waarden in. - In de traditie van de "Kulturkampfklöstster" vertegenwoordigt St. Ludwig in nationaal en internationaal verband belangwekkende cultuurhistorische waarden door de reusachtige fortachtige verschijningsvorm, door het markante silhouet, door de ligging in afzondering, door de nadrukkelijke oriëntatie op Duitsland met een honderden meters lange, kaarsrechte oprijlaan terwijl spoorlijn en station met verbinding naar Duitsland op loopafstand van St. Ludwig zijn gelegen: deze factoren bewerkstelligen opmerkelijke historische belevings- en herinneringswaarden omdat de functionele, visuele, ruimtelijke en structurele onderlinge betrokkenheid tussen college en de natuurlijke c.q. aangelegde omgeving in tact is. - In cultuurhistorisch verband biedt St. Ludwig een bijzonder monumentale en late proeve van het verschijnsel "Kulturkampfklöster": de gememoreerde hoedanigheden zijn zeldzaam omdat in ons land weliswaar enkele tientallen "Kulturkampfklöster" zijn gesticht maar slechts een beperkt aantal behouden bleef. - Het college wordt gekenmerkt door een hoge mate van geslotenheid vanwege de carré met verschillende binnenhoven en de hoog oprijzende gevels; binnen het concept van 19de-eeuwse "Grossbauten" biedt St. Ludwig een 20ste-eeuwse "Nachwuchs", vormt het een kenmerkende representant van deze typologie en bezit het architectuurhistorische waarde. - De zich tot (in hoofdzaak) de oostgevel beperkende architectonische representativiteit symboliseert in combinatie met de enorme afmetingen van het bouwwerk de ambivalente verhouding van de stichters tot Duitsland: enerzijds wilden noch konden zij het thuisland verloochenen, anderzijds richtte men een onvermijdbaar college op waarin zowel verbondenheid als provocatieve elementen jegens het moederland tot uitdrukking zijn gebracht: symboliek en stichtingsmotieven zijn tot architectuur verheven en verlenen St. Ludwig het belang van een algemeen cultuurhistorisch en met name kerkhistorisch document.

Tags: kerkelijke gebouwen,klooster,klooster, kloosteronderdl,...

Bron: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed - Licentie CC-0 (1.0)