Omschrijving van Woonhuizen in expressionistische stijl (Woningtype C)

Inleiding

De WOONHUIZEN zijn in 1919 ontworpen door de architect W.K. de Wijs uit Enschede voor de Gemeentelijke 'Bouwvereniging', opgericht in 1906. De woningen werden in 1921 gebouwd in een baksteen-architectuur die beïnvloed is door het expressionisme. Op de tekeningen van De Wijs zijn ze aangeduid als Woningtype C. Het vormzuivere voorbeeld van dit hoofdtype zijn twee blokjes van vier woningen, waarbij dient te worden aangetekend dat het blok aan de Woudweg onder de dakkapel geen onderbroken gevellijst heeft. Het woningblok aan de Woudweg heeft een voortuin die van het trottoir wordt gescheiden met betonnen palen, een houten hekwerk, en met een haag. Varianten waarin de plattegrond van dit type zijn toegepast zijn Bonifaciusplein 1, 3 en 12, 14, 16 en Woudweg 22, 24, 26, 28. Deze worden niet afzonderlijk beschreven. Vermeldenswaard is de mate van afwijking van het hoofdtype:

* Bonifaciusplein 1,3 bestaat uit twee woningen van de hoekwoning-elementen van het hoofdtype C; de voordeuren zijn gepaard. Er is geen mangaankleurige bakstenen band boven de streklaag op de vensters.

* Bonifaciusplein 12, 14, 16 bestaat uit drie woningen van de hoekwoning-elementen van het hoofdtype C. Er is geen mangaankleurige bakstenen band boven de streklaag op de vensters.

* Woudweg 22, 24, 26, 28 bestaat uit de verdubbeling van de tussenwoning-elementen naast elkaar, zodat er twee gemetselde dakkapellen zijn, waardoor de gevellijst tweemaal wordt onderbroken. De tussenwoningen hebben een zijlicht naast de deur. In de zijgevels van de hoekwoningen zijn zijramen. De achtergevels van de tussenwoningen zijn opgetrokken tot en met de zolderverdieping, waarin vier zesruitsvensters. De contemporaine bijkeukens aan de achterzijde zijn als die van het woningtype A. De bijgebouwde schuurtjes achter de woningen vallen buiten de bescherming van rijkswege.

Omschrijving

De hoofdstructuur van het grondplan is een langgerekt bouwlichaam met haaks daarop aan de achterzijde twee uitbouwen van de (bij-)keukens op een T-vormige plattegrond. De woningblokken bestaan uit vier woonhuiselementen: twee hoekwoningen en twee tussenwoningen. Elk woningblok is opgetrokken in rode strengpers bakstenen op een trasraam van klinkers met een rollaag, en bestaat uit één bouwlaag onder zadeldak belegd met gesmoorde verbeterde Hollandse pannen en aan de dakrand een halfronde zinken bakgoot in ijzeren beugels. In de kap is een zolderverdieping en een bergzolder. In het midden van de gevelwand, tussen beide middenwoningen, is decoratie in het metselwerk aangebracht met mangaankleurige bakstenen. De gevel wordt aan de bovenzijde afgesloten door een band van mangaankleurige klinkers. De gevellijst wordt in het midden onderbroken door een opgemetselde dubbele kajuit onder een schilddak voor de tussenwoningen. De muurdammen van de dakkapel zijn aan de bovenzijde versierd met een mangaankleurig bakstenen lijstje. In de dakkapel zijn twee tweelichtvensters. De hoekwoningen hebben een houten dakkapel met een plat dak. Elke woning heeft een voordeur met terrazzo dorpel onder een streklaag; de voordeuren zijn gepaard. In de gevelwanden vier tweelicht H-vensters onder een streklaag met een lijstje van mondsteen klinkers. De zijgevels hebben alleen in de kapverdieping een zesruits of H-venster. Aan de geveltop een uitkragend schoorsteenkanaal. In de achtergevel een groot en een klein venster. De achtergevel van de tussenwoningen is gedeeltelijk over twee bouwlagen opgetrokken, waarin twee zesruitsvensters. Op het dakschild van de hoekwoningen zijn dubbele houten dakkapellen, waarvan sommige met kruisroedeverdeling. De bergzolders hebben alle een vierpans daklicht. De contemporaine uitbouwen, de dubbele bijkeukens, hebben een flauwhellend zadeldak, belegd met gesmoorde verbeterde Hollandse pannen, met twee ingangen en kleine ruiten.

Waardering

De woningen uit 1921 zijn van algemene cultuurhistorische en architectuurhistorische waarde: - als exemplarische voorbeeld van de woningtypologie ontwikkeld door W.K. de Wijs, vergelijkbaar met de woningbouw in de wijk Pathmos te Enschede, - vanwege de redelijke mate van gaafheid van het exterieur, - vanwege de redelijke mate van belang van de detaillering, die enerzijds de verschillende woningtypen onderscheidt en anderzijds door het consequente materiaalgebruik een grote mate van eenheid bewerkstelligt, - als essentieel onderdeel van het totale complex aan het Bonifaciusplein.

Tags: gebouwen, woonhuizen,woonhuis,woonhuis,woningen en woningbcomplx

Bron: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed - Licentie CC-0 (1.0)