Omschrijving van Elektrisch aangedreven overhaal met bijbehorende constructies - loopkraan, damwanden, bruggen, bedieningshuizen

Uit 1923-24 daterende overhaal, bestaande uit twee tegenovergestelde U-vormige betonnen sluiskommen met gemeenschappelijke middenwand, met schotbalksponningen in de lange wanden en met twee smalle bruggen aan de korte zijde, en een in staal uitgevoerde, elektrisch te bedienen hijsinstallatie met draagkooi, bestemd om schepen uit het hooggelegen water van de Kolk naar de laaggelegen Westwortelsloot - en andersom - over te brengen, en uitgevoerd door firma P.M. Duyvis te Koog aan de Zaan - met inbegrip van het bedieningshuis op het damhoofd nabij de Westwortelsloot - en wat betreft de waterbouwkundige werken door de firma Bruinsma & de Boer te Enkhuizen.

De loopkraan met hijsinstallatie is uitgevoerd in geklonken staal, met dwars- en kruisverbanden tussen de portalen, waartussen de aan staaldraden opgehangen draagkooi zowel horizontaal als verticaal kan worden voortbewogen; buiten de portalen zijn twee hoge loopbruggen met stalen leuningen, voorzien van kruisverbanden, aangebracht; de eigenlijke hijsinstallatie wordt afgedekt door een bolrond dak van plaatijzer.

Het blokvormige, door een alom overstekende luifel afgedekte bedieningshuis op de damwand is deels in baksteen, deels in beton opgetrokken, met een poortvormige onderbouw en rondom een loopruimte, voorzien van een stalen buis-leuning en verbindingstrap aan de Z-zijde; de toegang bevindt zich in de korte W-gevel, terwijl aan de beide waterzijden een grote vensterpartij is aangebracht in een stalen kozijn met dito onderverdeling, en aan de blinde O-gevel een klok. Een tweede, mogelijk later gebouwd, bedieningshuis in vergelijkbare trant, doch zonder onderbouw, bevindt zich aan de N-zijde van het wigvormige, met klinkers bestrate havenhoofd dat met beton is versterkt (Grote Kaai 34).

De beide bruggen over de overhaalkolken - een hoge aan de Kolkzijde en een lage, schuingeplaatste aan de poortzijde - zijn uitgevoerd met stalen balken en leuningen en houten wegdekken.

Elektrisch aangedreven overhaal met bijbehorende constructies - loopkraan, damwanden, bruggen, bedieningshuizen - van algemeen belang uit oogpunt van civiele techniek als zeldzaam voorbeeld van een dergelijk hefwerk voor schepen alsook uit historisch oogpunt wegens de situering op een plaatst waar al in de 17e eeuw een overhaal - met raderen - was aangebracht ten behoeve van de met Enkhuizen concurrerende haven.

Tags: weg- en waterwerken,scheepshulpmiddel,weg- en waterbouwk.werken

Bron: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed - Licentie CC-0 (1.0)