Omschrijving van Graansilo Korthals Altes

Op de kop van de westelijke Amsterdamse havenpier "Steenen Hoofd" van het IJ gesitueerde GRAANSILO, gebouwd naar ontwerp van J.F. Klinkhamer en A.L. van Gendt in 1896-98 in opdracht van J.Ph. Korthals Altes (directeur van de N.V. Maatschappij tot Exploitatie van Graansilo's en Pakhuizen), met bijbehorende elevatoren, ketelhuis, schoorsteen en dienstwoning uitgevoerd in een eclectische trant.

Het omvangrijke, grotendeels symmetrisch opgezette, bouwwerk is opgetrokken in baksteen met sokkel, door rondboogfriezen en lisenen afgesloten spaarvelden en attiek, en bevat in het midden het uit zes bouwlagen en kapverdieping onder leien tentdak bestaande reinigingsgebouw met ter weerszijden elk een twaalf traveeën tellende opslagvleugel onder zadeldak met lichtkap en dakkapellen, waarbij de twee traveeen aan de uiteinden telkens zijn teruggerooid onder mansardekap. Deze vleugels bevatten tesamen 120 gemetselde karen van vierkante grondvorm en een stelsel van ijzeren trekstangen, waarvan de rozet-ankers de spaarvelden in de grotendeels blinde gevels markeren. De parterre bevat een afwisselende reeks van getoogde achtruitsvenster - met roosterluiken en siermetselwerkvulling in de segmentbogen - en dienstingangen, waarvan de meeste oorspronkelijke houten deuren nog resteren. Voorts zijn bakstenen lijsten en reliefs, arkeltorentjes, klimmende boogfriezen toegepast en in de kapverdieping, middentoren en bijgebouwen gevarieerde venstervormen met roedenverdeling.

Het reinigingsgebouw - waar in oorsprong de machinerie stond opgesteld en op de eerste verdieping aan de IJ-zijde een kantoor voor de silobaas was ingericht - bevat inwendig ijzeren kolommen die balkenvloeren steunen, doch op de eerste verdieping zijn troggewelven en ijzeren binten aangebracht; bij de ingang aan de stadszijde bevindt zich een gedenksteen blijkens inscriptie in 1897 gelegd door de opdrachtgever.

Op de oost-hoek, aan de IJ-zijde, bevindt zich de achtzijdige, door kantelen bekroonde, lostoren met elevator. Op de noordhoek, aan de IJ-zijde, is het ketelhuis aangebouwd onder zadeldak met lichtkap en met hoog opgaande, vrijwel vrijstaande schoorsteen op achtkante plint.

Op de westhoek, tegen ketelhuis en opslagvleugel aan, is de dienstwoning gebouwd, met twee bouwlagen op L-vormige grondslag, waarbij de smalle lange vleugel wordt bekroond door een dwarse mansardekap met dakkapellen uit de bouwtijd en de korte vleugel plat is afgedekt.

Graansilo-gebouw met bijbehorende onderdelen van algemeen belang uit oogpunt van zowel architectuurhistorische waarde wegens de sobere eclectische utiliteitsbouw van verzorgd gedetailleerde baksteen-architectuur, als industrieel-archeologische waarde als tamelijk vroeg en zeldzaam geworden voorbeeld van een geheel in baksteen uitgevoerd silogebouw met elevatortoren alsook wegens de markante, historisch-functionele situering aan het IJ.

N.B. Het aangrenzende in gewapend beton uitgevoerde silogebouw uit de na-oorlogse periode valt buiten deze bescherming, evenals de naderhand aan- en bijgebouwde dienstruimten (twee onder lessenaarsdak opgetrokken aanbouwtjes uiterst links aan de stadzijde, een v.m. buiten-urinoir midden links aan de stadzijde, een vrijstaand, plat afgedekt GEB-gebouwtje daartegenover, de aan het reinigingsgebouw over de kade heen gebouwde golfplaten luchtbrug, de plat afgedekte aanbouw rechts tussen het oorspronkelijke silogebouw en het na-oorlogse silogebouw).

Tags: gebouwen, woonhuizen,opslag,handel,kant.,opsl, transp.

Bron: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed - Licentie CC-0 (1.0)