Omschrijving van Historische tuin- en parkaanleg

HISTORISCHE TUIN- EN PARKAANLEG.

De geschiedenis van parkaanleg van Frankendael gaat terug tot in 1695, toen Isaac Balde een in de hoek van de Grote Tochtsloot en Middenweg gelegen uit circa 1660 daterende hofstede kocht en er het huidige hoofdgebouw liet bouwen. Van de in deze tijd aangelegde rechthoekig omgrachte huisplaats is het beloop van de omgrenzing nog geheel aanwezig, zij het dat de half cirkelvormige uitstulping in de as van het huis aan de ZW-zijde in het begin van de 19e eeuw, toen er op Frankendael en aanleg in landschapsstijl tot stand kwam, een grillig profiel kreeg. In 1770 werd de beeldengroep met stroomgoden, Arion en schelpvormig bassin van de hand van Ignatius van Logteren aan de gracht aan de NO-zijde van het huis geplaatst, waarvan het schelpvormig bassin in compositorische relatie met de oorspronkelijke genoemde uitstulping staat. Ook werd recht tegenover het bassin de NO-zijde van de gracht tot een spiegelboog vergraven, zoals tot op heden te zien is.

De omgrachte huisplaats werd omgeven door een waarschijnlijk aan vier zijden omgaande boomsingel (in enkelverband; huidige linden 19e-eeuws of ouder). De singel langs de Middenweg bestaat nog steeds, zij het dat enkele linden ontbreken en dat tussen de rijen een fietspad is aangelegd. De zuidoostelijke boomsingel is voor een deel als tracé bewaard gebleven en is aan het begin van de 19e eeuw met de ten zuidwesten van de huisplaats gelegen rechthoekige kavel verbonden. De noordwestelijke boomsingel reikt tot halverwege laatstgenoemde kavel. Op deze kavel werd aan het begin van de 19e eeuw een park in landschapsstijl aangelegd met een grillig patroon van wandelpaden en heuvelpartijen. Van deze aanleg resteren nog de onregelmatige taluds aan de ZW-zijde, die wellicht als 'Zwitserse partij' zijn bedoeld. Voor het overige is het onduidelijk in hoeverre de aanleg van slingerpaden in dit parkgedeelte, waar zich tegenwoordig een heemtuin bevindt, nog uit deze tijd dateren. In deze tijd kwam op de huisplaats eveneens een aanleg in landschapsstijl tot stand. Voor en achter het huis werden open ruimten geschapen, die aan weerszijden door boom- en heesterpartijen werden omgeven. Hiervan resteren aan de NW-zijde van het huis rond het voorplein nog fraaie solitaire beuken, kastanjes en eiken en ten zuidwesten van het huis enkele kastanjes, linden en eiken. De aanleg van het rechthoekige gazon achter het huis met rhododendrons ter weerszijden en rozenborders aan de ZW-zijde is van recentere datum.

De huisplaats met de ten zuidwesten ervan gelegen kavel vormt het centrum van de aanleg van Frankendael, die zich vanaf het begin van de 19e eeuw aanzienlijk verder in noordwestelijke richting uitstrekte. Zo behoort de lange groenzone tussen de Middenweg en het verlengde van de noordoostelijke grachtarm, waarvan de aanleg met in onregelmatig verband geplante eiken en kastanjes uit de 19e eeuw dateert, vanaf deze tijd eveneens tot de aanleg van Frankendael. Ook de waterpartij ten westen van de huisplaats werd aan het begin van de 19e eeuw aangelegd; het oeverprofiel van deze partij is wellicht in de loop van de 19e of 20e eeuw enigszins gewijzigd. Op een heuveltje in de westhoek van deze aanleg, die door kwekerijen is omgeven en die daardoor geisoleerd van de huisplaats is komen te liggen, werd in de eerste helft van de 19e eeuw een hermitage gebouwd.

Tags: losse objecten, ed.,historische aanleg,tuin, park en plantsoen,...

Bron: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed - Licentie CC-0 (1.0)