Omschrijving van Harinxmastate, hoofdgebouw

Harinxmastate.

In landschappelijke aanleg gelegen zeven traveeën breed landhuis in neoclassicistische trant, gebouwd in 1843 voor grietman Maurits Pico Diderik van Harinxma thoe Slooten, en sindsdien verbouwd in 1877 (naar ontwerp van de Leeuwarder architect Herman Willem Stoett, inhoudende een aanbouw aan de noordzijde met herenkamer en zitkamer en een veranda aan de westzijde) en in 1928 (naar ontwerp van architect Willem Gerretsen uit Arnhem, bij welke gelegenheid het driehoekige fronton werd vervangen door een omlopende houten attiek, het op zuilen gedragen balcon voor de middenpartij, weliswaar in verkleinde vorm, behouden bleef en daaronder een terras met toegangstrap werden gerealiseerd, de empirevensters met T-vormige indeling van een onnederlandse quasi 18e-eeuwse roeden werden voorzien, de gang met trappehuis en naastliggende vertrekken uitgebroken en tot voorhal en grote hal ten behoeve van de familieportretten-galerij omgevormd en het terrein een halve meter verlaagd ten gunste van een rijziger indruk).

Het gepleisterde, onderkelderde gebouw op T-vormige plattegrond wordt gedekt door een grotendeels achter een houten attiek schuilgaand met blauwe friese golfpannen gedekt afgeknot schilddak met vier hoekschoorstenen; bescheiden verkropte kroongootlijst op klossen en met tandlijst; vier hoekschoorstenen.

De voorgevel is symmetrisch ingedeeld door een drie traveeen brede middenrisaliet met beganegronds drie stel openslaande deuren met 28-ruitsindeling en dito deuren met 24-ruits indeling op de verdieping; een vier treden tellende trap leidt op naar het drie traveeen brede bordes, dat wordt overdekt door een door vier ionische zuilen gedragen balkon met gietijzeren hekje uit de jaren '20. In de attiek drie stolpramen met 8-ruits verdeling; dito keldervensters. Aan weerszijden van de risaliet twee 28-ruits stolpramen beganegronds en twee 24-ruits op de verdieping.

De achtergevel is eveneens symmetrisch ingedeeld; in de risaliet beganegronds aardige opgeklampte deur met 8-ruits bovenlicht gevat in eenvoudige omlijsting met hoofdgestel (jaren '20), waarnaast aan beide zijden een smal 14-ruitsstolpraam, op de verdieping 24-ruitsstolpraam geflankeerd door dito smal twaalfruitsraam en in de attiek liggend 8-ruitsraam; aan weerszijden van de risaliet respectievelijk twee 28-ruitsstolpramen en een driezijdige erker met bijpassende roedenverdeling beganegronds en twee 24-ruitsstolpramen op de verdieping; bordestrap met gietijzeren balusters en leuningen.

In de zijgevels en de aanbouw overeenkomstige stolpramen en keldervensters met roedenverdeling; in de noordgevel bovendien een bescheiden omlijste ingangspartij, waarvoor 8 treden tellende stoep met gietijzeren leuningen. Aan de westzijde kleine veranda.

HOOFDGEBOUW, zie voor omschrijving op bijgaand Registerblad (d.d. 4-12-1988) met monumentnummer 31813; deze reeds eerder verbeterde omschrijving behoeft thans nieuwe aanpassingen.

Tags: kastelen, landh. ed.,kasteel, buitenplaats,kastelen,landh., parken ed

Bron: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed - Licentie CC-0 (1.0)