Omschrijving van Verdedigingswerken Weesp, Torenfort aan de Ossenmarkt

Verdedigingswerken, grachten en kaden, wallen fortengordel rond Weesp waaronder fort aan de 's-Gravelandseweg.

Blijkens jaartalsteen boven de ingang in 1861 voltooid torenfort, gesitueerd achter de courtine tussen de in oorsprong uit 1673 daterende bastions Bakkerschans en Nieuw Achtkant - het 's-Gravenlandse front - aan de Ossenmarkt, en bestaande uit een rond gemetseld fortgebouw met recent gereconstrueerde omgrachting.

Het geheel in baksteen uitgevoerde torenfort is met twee bouwlagen - waarvan een grotendeels ondergronds - opgetrokken op een cirkelvormige grondslag met een middellijn van ongeveer 34 meter en met een halfrond uitgebouwd trappenhuis nabij de aan de noordwestzijde gesitueerde ingang; aan de bovenzijde is het gebouw - dat ongeveer 1.80 meter dikke muren heeft - in oorsprong voorzien van een aarden dekkingslaag en een hoger opgebouwde wachtpost onder flauw hellend zadeldak.

Het in 1859-'61 gerealiseerde torenfort is per bouwlaag onderverdeeld in een binnenring met vier ongelijke sectoren, een overwelfde rondgaande gang en een buitenring met elk afzonderlijke vertrekken die op de verdieping elk een groot schietgat in het midden hebben met twee kleinere getoogde schietgaten terzijden; boven de middelste, aan onder- en bovenzijde van een segmentboog voorziene, schietgaten - die ten dele nog de oorspronkelijke ijzeren luiken bevatten - is telkens een gemetseld ventilatietondo aangebracht, deels met luchtrooster. De vertrekken op de benedenlaag hebben elk telkens vier smalle, per twee gegroepeerde, schietgaten. Bij de getoogde ingangspartij - waarop een recente houten voetgangersbrug aansluit - is een afwijkende indeling van muuropeningen toegepast; in het halfronde trappenhuis in oorsprong een reeks van getoogde openingen beneden en boven aan de stadszijde een getoogde buitenuitgang; voorts een hardstenen merksteen.

Aan de oostzijde zijn in het muurwerk de sporen zichtbaar van de negentien steunberen die samen met de omgaande aarden contrescarpewal in 1879 als extra bescherming aan het verdedigingswerk waren toegevoegd, doch die bij de reconstructie van 1982 weer zijn verwijderd.

Aan de westzijde bevindt zich een peilsteen met aanduiding van A.P., en een merksteen, beide van hardsteen. De huidige omgrachting, aansluitend op de binnengrachten van de bastions, is ongeveer vijf meter breed.

Kenmerkend midden-19e-eeuws torenfort met - gereconstrueerde - omgrachting, deel uitmakend van de vestingwerken van Weesp en van de verbeteringen ter versterking van de Hollandse Waterlinie, als zodanig van algemeen belang wegens architectuurhistorische waarde en uit oogpunt van de ontwikkelingen van de versterkingskunst.

Tags: verdedigingswerken,fort, vesting en -onderdl,verdedigingsw., milit.geb

Bron: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed - Licentie CC-0 (1.0)