Kruitmolen / De Leeuw (brouwerij) in Valkenburg
Top 100 omschrijving
Valkenburg aan de Geul, 'De Kruitmolen': het object is momenteel opgenomen in de bierbrouwerij `De Leeuw', waarbinnen het nog steeds een aandeel in het productieproces levert.
De oorspronkelijke "Kruitmolen" werd in 1804 gebouwd als watermolen aan de Geul en vermaalde houtskool als grondstof voor de buskruitfabricage. De periode van 1851 tot 1875 was een niet produktieve fase, maar in 1875 vond een verbouwing plaats en werd de maalinrichting als papiermolen ingericht. Door een gebrekkige en onvolkomen rendabiliteit staakte in 1884 het proces. in 1886 kwam het bedrijf inhanden van een Duitse brouwerij, sinds 1921 bierbrouwerij 'De Leeuw'.
De hierin opgestelde molen is een middenslagmolen met waterrad (het grootste van Nederland) met ijzeren as, ijzeren spaken en houten schoepen. Het waterrad levert door middel van riemoverbrengingen de drijfkracht voor koelprocessoren en hulpwerktuigen van de brouwerij. Op deze wijze worden ondermeer de lagerkelders gekoeld. Het waterrad met een lossluis en twee maalsluizen, de overbrenging en de aangedreven machinerieën zijn ondergebracht in drie aaneengebouwde, witgepleisterde/geschilderde gebouwen. Buiten de gebouwen, op de andere tak van de Geul, staat een ijzeren hefstuwsluis ten behoeve van het opwekken van voldoende verval om de molen te kunnen laten draaien. De molen en de daar omheen gegroepeerde gebouwen hebben bijzondere cultuurhistorische waarde vanwege de traditie, die de watermolen in het Limburgse inneemt, vanwege het historische gegeven dat veel watermolens door de ontwikkeling van de techniek verloren zijn gegaan, als exemplum van een goed en gaaf en voor Nederland uniek voorbeeld van een nog functionerende industriële molen die is ingepast in een moderne bedrijfsvoering en vanwege de ontwikkeling die de oorspronkelijke maalinrichting heeft doorgemaakt, waarbij stoom-, water- en electrische krachten de energiebronnen waren en waarmee het object als monument van bedrijf en techniek kan worden geklasseerd.
Omschrijving van Kruitmolen / De Leeuw (brouwerij)
De "Kruitmolen"; in 1820 als buskruitmolen gebouwde WATERMOLEN op de Geul, die tot 1851 als zodanig gefunctioneerd heeft; na grotendeels afgebroken en herbouwd te zijn van 1875 tot 1885 als papiermolen, onderdeel van een papierfabriek in gebruik; sedert 1887 in gebruik als onderdeel van een BIERBROUWERIJ (sedert 1921 Bierbrouwerij "De Leeuw"). De middenslagmolen heeft een waterrad - het grootste van Nederland - met ijzeren as, ijzeren spaken en houten schoepen; het waterrad levert door middel van riemoverbrengingen de drijfkracht voor koelcompressoren en hulpwerktuigen van de brouwerij. Het waterrad met een lossluis en twee maalsluizen, de overbrenging en de aangedreven machinerieen zijn ondergebracht in drie aaneengebouwde, hoofdzakelijk uit omstreeks 1900 daterende (witgepleisterde/geschilderde) gebouwen. Buiten de gebouwen, op de andere tak van de Geul een ijzeren hefstuwsluis ten behoeve van het creeren van voldoende verval om de molen te kunnen laten functioneren. Goed, gaaf en voor Nederland thans uniek voorbeeld van een nog functionerende industrie-watermolen.
Tags: molens,molen,industrie- en poldermolen,boerderij, molen, bedrijf
Bron: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed - Licentie CC-0 (1.0)
In de buurt
-
Replica Romeinse catacomben in Heidegroeve
Plenkertstraat 55, Valkenburg
-
Terrein en rotswand met daarin sporen van vuursteenmijnbouw
Plenkertstraat, Valkenburg
-
Sint-Jozefkerk van Broekhem
Koningswinkelstraat 1, Valkenburg
-
Villa Diana
Broekhem 93, Valkenburg
-
Voormalig protestants kerkje
Plenkertstraat 45, Valkenburg
-
format_list_bulleted
Alle monumenten in
Valkenburg (Limburg)