Top 100 omschrijving

Rotterdam, Het Witte Huis: dit als kantorengebouw bedoelde bouwwerk werd in de tijd van ontstaan als "wolkenkrabber" beschouwd. Het op de Amerikaanse bouwwijze van die tijd geïnspireerde gebouw was bedoeld als kantoor van de N.V. het Witte Huis. Het tien verdiepingen tellende gebouw is uitwendig bekleed met natuur- en geglazuurde (witte) baksteen, waarin decoraties zijn opgenomen met bloemmotieven in Art-Nouveautrant, vervaardigd door "Holland" uit Utrecht, zoals blijkt uit de signatuur. Ter hoogte van de eerste verdieping, op de begane grond zijn winkels en een horeca-instelling gedacht, waren oorspronkelijk zes beelden opgesteld, naar ontwerp van Simon Miedema. De opstelling van de beelden is na het bombardement van 1940 veranderd. De thematiek van de beelden is typerend voor de tijd van ontstaan, waarin "vooruitgang" en het exploreren van nieuwe bedrijfstaken stuwende elementen waren: "Zeevaart", "Handel", "Landbouw", en "Arbeid", "Nijverheid" en "Vooruitgang". De relatief grote hoogte van het kantoorgebouw leverde de stad Rotterdam een nieuw uitzichtspunt op, terwijl de hoogste onderdelen van het gebouw tevens bedoeld waren ter bevestiging van reclameborden, een element dat ook in het Russische Constructivisme weer opduikt. Inwendig resteren nog de ijzeren trapconstructie en de bijbehorende leuningen met siersmeedwerk in het trappehuis, alsmede de glas-in-loodvensters, voorzien van gestileerde bloemmotieven in Art-Nouveau. In de entreehal zijn mascarons en tegellambrizering overgebleven. Het Witte Huis is van algemeen cultuurhistorisch belang wegens de architec- tuur-historische en typologische waarde (gekenmerkt door Amerikaanse invloeden in het eclecticisme en details in Art-Nouveau; het gebouw was destijds een der eerste "wolkenkrabbers" van Europa en van het begin af aan bedoeld als kantoor) alsook wegens de markante situering op de hoek van de Wijnhaven. Als parameter van het bombardement van 1940 geeft Het Witte Huis de brandgrens van het oorlogsgeweld aan, waardoor het kantoor ten dele werd beschadigd.

Omschrijving van Witte Huis

Aan drie zijden geheel vrijstaand, hoog kantorengebouw, genaamd HET WITTE HUIS ten behoeve van de gelijknamige NV gebouwd in 1897-'98 naar ontwerp van W. Molenbroek in een op Amerikaanse voorbeelden geinspireerde eclectische trant, met tien verdiepingen op een bijna vierkante grondslag onder afgeplat leien schilddak (thans gedekt met kunstleien).

Het onderkelderde kantorengebouw is opgetrokken in traditionele stapelbouw, met een centraal trappenhuis en twee inmiddels vernieuwde liften en rondom kantoorruimten. De buitengevels zijn bij de destijds voor winkels en cafe bestemde beganegrond en bij de eerste verdieping met natuursteen bekleed; de hogere verdiepingen zijn voorzien van witgeglazuurde baksteen (vandaar de naam van het gebouw), afgewisseld met geometrische decoraties in gele, rode en blauwe baksteen en veelkleurige tegeltableaux met bloemmotieven in Art Nouveau-trant blijkens signering vervaardigd door 'Holland', Utrecht. De gevels worden alle drie bekroond door een topgevel in het midden en afgesloten met natuurstenen lijsten. De Z-gevel, bevat de hoofd-ingang, gemarkeerd door een natuurstenen frontaal, de O-gevel het naam-opschrift in de rondboognis van de topgevel, en voorts op beide hoeken een ronde erker bij alle verdiepingen, bekroond door een arkeltorentje; de Z- en N-gevels bezitten elk een ronde wijzerplaat in de topgevel en het jaartalopschrift 1898 in de bekroning van de N-gevel.

Aan de W-zijde is de gevel teruggerooid in het midden ten behoeve van vluchttrappen.

Ter hoogte van de eerste verdieping is een in oorsprong zestal beelden geplaatst, op piedestals en overhuifd door natuurstenen baldakijns, alle naar ontwerp van Simon Miedema en voorzien van vergulde inscripties, met respectievelijk de personificaties van (Z) de 'Zeevaart' (oorspronkelijk geplaatst aan de N-gevel, doch na het bombardement van 1940 verplaatst ter vervanging van het vernielde beeld van de 'Arbeid') en de 'Vooruitgang' (O) de 'Landbouw' en de 'Nijverheid', (N) de 'Handel'. De ronde hoekerkers zijn aan de basis voorzien van natuurstenen reliefs met gevleugelde draken en voorts van smeedijzeren lamphaken met florale motieven, evenals het smeedijzeren hekwerk op het dak. Het afgeplatte dak was van oudsher ingericht als uitzichtspunt en voor de plaatsing van reclameborden.

Inwendig resteert nog de ijzeren trapconstructie en bijbehorende leuningen met siersmeedwerk in het trappenhuis, alsmede de glas-in-lood-ramen, voorzien van gestileerde bloemmotieven in Art Nouveau-trant en gescheiden door deelzuiltjes; voorts mascarons in de entreehal en tegellambrizering met relieflijst van gestileerde bloemen.

Kantorengebouw van kenmerkende door Amerika beinvloede eclectische architectuur met details in Art Nouveau-trant, destijds hoogste en een der oudste 'wolkenkrabbers' van Europa en van meet af aan ingericht voor afzonderlijke verhuur van kantoorruimten met deel gemeenschappelijke voorzieningen; derhalve van algemeen belang wegens architectuur-historische en typologische waarde alsook wegens markante situering op de hoek van de Wijnhaven.

Tags: gebouwen, woonhuizen,handel en kantoor,handel,kant.,opsl, transp.

Bron: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed - Licentie CC-0 (1.0)