Top 100 omschrijving

De Nieuwe Kerk is gebouwd van 1649 tot in 1656 aan het Spui en heeft uitzicht op de Turfmarkt. Het ontwerp is van Pieter Noorwits, die medewerking kreeg van Batholomeus van Basen. In 1658 werd de kerk nog voorzien van een nieuw ingangsportaal. Aan de kerk zijn diverse onderdelen opmerkenswaardig. De plattegrond kent zijn weergave niet en bestaat uit twee aan elkaar grenzende zeshoeken, waardoor de kerk behalve een hoofdas, ook twee dwarse assen bezit. Dit gegeven krijgt bijzondere betekenis in de wetenschap, dat de kerk speciaal voor de protestantse eredienst werd ontworpen. De met de kerkdienst samenhangende indeling heeft in de plattegrond vorm gekregen: de verkondiging van het Woord staat centraal en de gemeente schaart zich hier omheen. De kerk is gelegen op een ommuurd terrein, in oorsprong een kerkhof, waardoor de aanleg een `temenos-achtig' karakter krijgt. De kap van de kerk is uitzonderlijk qua constructie en qua ruimtewerking. Nergens steunt de kap op kolommen of pijlers en trekbalken ontbreken eveneens; de kap wordt gedragen door vier steunberen en rust verder op de paviljoens die breedte-assen en lengte-as benadrukken. Door deze constructie kan het oog door een ononderbroken ruimte dwalen en blijven rusten op voorname inventarisstukken als herenbanken, kansel, Stadhoudersbank en doophek waarvan het snijwerk werd verricht door Engel Westerwout (1651), zodat de gecentraliseerde grondvorm volledig tot zijn recht komt. Het orgel dat in 1702 door Joh. Duyschot werd gebouwd (en in 1867 grotendeels vernieuwd), is voorzien van geschilderde luiken van de hand van Th. van der Schuer. De Nieuwe Kerk is een object van bijzondere cultuurhistorische waarde voor kunst- en architectuurgeschiedenis vanwege de plattegrond, constructie, proporties en afmetingen, alsmede vanwege de voorname inventaris, haar beeldbepalend karakter voor de Haagse binnenstad, met name als ijkpunt voor de schaal van het verleden in een stadskwartier waar na de Tweede Wereldoorlog op grote en ingrijpende wijze wordt gebouwd. Verder bezit de aanleg commemoratieve waarde als monument van protestantse kerkebouw.

Omschrijving van Nieuwe Kerk

Nieuwe KERK uit 1649-1656 naar ontwerp van Pieter Noorwits, baksteenbouw op rechthoekige plattegrond met absiden aan vier zijden, bekroond door een torentje - rijk gesneden preekstoel, banken en doophek uit de stichtingstijd. Orgelkas van J. Duyschot uit 1702. Hierin een orgel van C.G.F. Witte uit 1867, met gebruikmaking van enig pijpwerk van Duyschot. Bij de restauratie in 1977 werd een vrij Pedaal toegevoegd in de stijl van Witte. Klokkenstoel met gelui bestaande uit twee klokken van C. Wegewaert, 1656, diam. resp. 100,2 cm en 81,5 cm. Mechanisch groot smeedijzeren torenuurwerk met dubbel slagwerk, gesigneerd door Coenraat Wegewart, 1656, later voorzien van automatische opwinding.

Tags: kerkelijke gebouwen,kerk,kerk en kerkonderdeel,religieuze gebouwen

Bron: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed - Licentie CC-0 (1.0)