favorite_outline
favorite
Fundamenten en zerkenvloer van de Hervormde Kerk in Graft
Omschrijving van Fundamenten en zerkenvloer van de Hervormde Kerk
Fundamenten en zerkenvloer van de Hervormde Kerk, die dateerde uit de 17e eeuw.
Tags: kerk-onderdl./object,vanwege onderdelen kerk,religieuze gebouwen
Bron: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed - Licentie CC-0 (1.0)
location_on
Monumenten
Kaart rond Graft
Recensies (1)
-
A.J. Vermeulen (9 april 2018 02:00)
star star star starDe Bonifatiuskerk is al heel oud en van ver vóór de reformatie. Oorspronkelijk bestond het gebied uit een eiland, het Schermereiland, waar ’s zomers bewoners uit de omgeving hun vee lieten grazen. Zelfs vanuit de geestgronden maakte men daarvan gebruik en bleef men ’s zomers in tijdelijke voorzieningen over op het eiland. Langzamerhand kwamen er een paar vaste huizen en een herberg met de naam De Rijp (De rups). Men zegt dat hieraan als eerste De Rijp zijn naam heeft te danken. Men moet niet vergeten dat Graft-De Rijp toen één was. Religieus begon men met het oprichten van een ijzeren kruis waar de weinige mensen die er toen waren bijeen kwamen om een korte dienst te houden. Bij dit kruis stond een boom, waaruit een rups (rijp) viel. Ook hiernaar wordt verwezen als het over de nam Rijp gaat. In 1281, zo staat er in de Rijmkroniek van Melis Stoke, waren er slechts enkele huizen maar werd toch aan de abt van Egmond gevraagd of men er een kerk mocht bouwen. En zo gebeurde. Eerst van hout en later van steen. De namen van de priesters die de dienst leidden, zijn sinds 1404 bewaard gebleven. Het aantal huizen breidde zich gestadig uit, de houten kerk werd gesloopt en er werd een stenen kerk gebouwd, omgeven door een gracht. Een gracht heette vroeger een graft en men denkt dat zo de naam Graft is ontstaan, wat wel heel logisch lijkt. Maar er zijn ook andere theorieën, nl. dat Graft genoemd is naar een watertje in de buurt dat De Vuile Graft werd genoemd. Persoonlijk denk ik dat de naam aan dit watertje later is gegeven. Tot in de 16e eeuw was de stenen kerk, die een paar keer is verbouwd, een katholieke kerk. Maar na de reformatie was de kerk door de Gereformeerden genaast en in 1574 stond de eerste predikant er op de kansel, Pieter Henriksz. De 4e dominee was een voorganger van de schrijver, die rechtstreeks van hem afstamt. Hij trad in 1591 aan en was 54 jaar tot zijn dood in actieve dienst. Hij is in 1645 overleden en ligt begraven op de zerkenvloer. Deze Wouter Adriaansz (van der Meulen) wordt omschreven als een zeer wijs, beminnelijke, vroom en waarheidslievend persoon. Hij werd verschillende keren afgezonden naar en was scriba of voorzitter van de Noord-Hollandse synode. Hij en zijn familie drukten een stempel op het dorp. Er was al lange tijd onmin tussen Graft en De Rijp. Graft werd een dorp van schippers en matrozen, De Rijp herbergde de reders van de schepen en werd steeds rijker. De afstand tussen de reders en de opvarenden van schepen was groot. Vrijwel geen opvarende kon schrijven, terwijl de reders dat wel konden, (veel) beter waren opgeleid en door hun handel ‘koopmannen van de wereld’ waren. De afstand tussen beide bevolkingsgroepen, in afzonderlijke woonkernen, zorgde ervoor dat Graft en De Rijp in 1607 definitief gemeentelijk uit elkaar gingen, maar zolang de Rijp nog geen kerk had, bleef men kerkelijk tot 20 april 1622, toen men zelf een kerk had gebouwd, in Graft kerken. Tijdens de 17e eeuw (De Gouden Eeuw) groeide Graft als kool en was een zeer welvarend dorp. Volgens de classis was Graft “een treffelycke gemeente” met het grootste percentage aan gereformeerden, niet in het minst teweeg gebracht door dominee Wouter Adriaans. Maar door de inpolderingen van de Schermer werd Graft van de zee afgesloten en zette het verval van het dorp in. Het ging nog even goed toen de Grafters zich op de walvisvaart stortten. In de 18e eeuw raakte ook dit voorbij omdat de walvis zo goed als uitstierf. De kerk werd te groot en werd enkele malen verkleind en in 1951 definitief gesloopt, iets wat nu zeker niet meer zou gebeuren. Van deze sloop bleven de kroonluchters over. 4 stuks werden er verkocht. 3 stuks, die door rijke kerkleden omstreeks 1660 aan de kerk waren geschonken, kwamen te hangen in de kerk van Maasland, waarvan kerk en inventaris door rand werden verwoest. Een deel van de kerkbanken kwam ook in Maasland terecht, evenals de preekstoel. Een aantal kerkbanken kwam terecht in de kerk van Graftdijk. Ook was er een oud doophek, dat zich ook in de kerk van Maasland zou bevinden. 4 zeer oude gebrandschilderde ramen zijn naar mijn weten nu in gruzelementen. Graft was zoals gezegd een zeevarend dorp en verschillende schippers waren actief in de in de Nieuwe Wereld (Noord-Amerika) opgerichte koloniën, zoals Nieuw Nederland (New Netherlands), Manhattan, Virginia, Delaware en Maryland. De schipper Jan Jansz. Bestevaer Vermeulen maakte zelfs 13 (!) geregistreerde reizen naar dit gebied. Een waar unicum. De zerkenvloer geeft een weerspiegeling van de historie van dit dorp en toch ook wel zoals het in de 16e, 17e en 18e eeuw in een plattelandsgemeente toeging. Aan de hand van de graven zijn een neef van mij en ikzelf een historisch boek aan het opstellen. Een zeer lezenswaardig boek, dat al veel lof heeft gekregen, is het boek van prof. A. Th. van Deursen, die jarenlang met Graft was verbonden, genaamd ‘Een Dorp in de polder. Graft in de zeventiende eeuw’, waarin hij een uitstekend inzicht geeft van het leven van een plattelandse dorpsgemeenschap. A.J. Vermeulen, 08.04.2018
,
Graft,
Noord Holland, NL
In de buurt
-
Raadhuis
Raadhuisstraat 24, Graft
-
Voormalige pastorie, thans woonhuis
Raadhuisstraat 20, Graft
-
Transformatorgebouw
Dorpsstraat 58, Graft
-
Voormalig weeshuis van de nederlands hervormde gemeente
Dorpsstraat 26, Graft
-
St.Bonifatius
Rechtestraat 164, De Rijp
-
format_list_bulleted
Alle monumenten in
Graft (Noord Holland)