Omschrijving van Sint-Jozefkerk

Inleiding.

De KERK van de H. Jozef te Noordhoek is een driebeukige pseudobasiliek in Expressionistische stijl met een geveltorentje, uitgevoerd in 1921 naar ontwerp van Dom. Paul Bellot O.S.B., met medewerking van H.C. van de Leur.

Omschrijving.

De kerk is opgetrokken in diverse kleuren baksteen en heeft een met pannen gedekt zadeldak, dat oorspronkelijk siermotieven vertoonde in gesmoorde en rode verbeterde Hollandse pannen. Zij bestaat uit een schip van vijf vakken met een smalle koortravee en een dwergtravee met dakruiter.

Het koor is vierkant en heeft een lagere sacristie met nevenruimten. Het uitwendige vertoont grijsbruine baksteen met ornamentiek in rood en zwart. Door de lage muren en het hoge dak is het gebouw ingepast in het landelijke dorpsbeeld. De voorgevel weerspiegelt de indeling van de ruimte in een breed met paraboolbogen overspannen schip met smalle loopgangen als zijbeuken. Voor de gevel een rondboogportaal onder zadeldak, waarboven een breed vijfdelig keperboograam, In de geveltop het torentje, dat aan elke zijde drie galmopeningen heeft en een zadeldak evenwijdig aan het schipdak. De zijbeuken hebben in elke travee smalle met keperbogen afgedekte tweedelige ramen. Aan de linkerzijbeuk een doopkapel met driezijdige afsluiting. Op het hoge dak om de andere travee in totaal drie bakstenen topgevels met driedelige ramen. Het koor is een nagenoeg vierkante bouwmassa met zadeldak met schildeinde en haakse aanbouwen voor sacristie en nonnenkoor onder zadeldaken. Een deel van de nevenruimten heeft een plat dak met balustrade en hoekbekroningen in baksteen.

Inwendig is het gebouw, naar de opvattingen van de architect, geheel uitgevoerd in polychroom schoon metselwerk in zeer rijke en speelse baksteenpatronen. Het schip heeft paroboolbogen waarboven keperbogen, die de vlakke en geknikte vlakken van de houten overdekking dragen. De kappen in de zijbeuken zijn haaks op het schip gericht. De doopkapel heeft een gemetselde pseudokoepel. Het koor heeft een lage triomfboog en aan drie zijde boognissen, waarvan die aan de linker- en rechterzijde voorzien zijn van een open zuilstelling met horizontale lijst. Kenmerkend is de kleurigheid van de deels zelfs geglazuurde baksteen, die de parabool- en keperbogen accentueert en de muurvlakken geleedt met banden en kruispatronen in onder meer twee kleuren blauw, bruin, wit en geel. Het plafond is blauw met zwarte ribben. De ramen zijn uitgevoerd in oranjegeel glas, dat aan de rechterzijde vervangen is door afwijkend glas. Dit alles in overeenstemming met Bellots opvattingen over een speels kerkgebouw voor een geloofsbeleving in een blije atmosfeer.

Door de architect onworpen natuurstenen hoogaltaar met zuiltjes en monogrammen, lelies en Alfa en Omega. Het tabernakel heeft links een opstand met hier en daar vergulde gegroefde versieringen. Erboven een beeld van de kerkpatroon. Links een kunstig gemetselde preekstoel en een doopvont in zwart geaderd marmer. Altaarkruis van de Utrechtse edelsmidse Brom.

Waardering.

De kerk is van algemeen belang. Het gebouw heeft cultuurhistorisch belang als bijzondere uitdrukking van de ontwikkeling van het katholicisme in het zuiden en is tevens van belang als voorbeeld van de typologische ontwikkeling van de dorpskerk in het Interbellum. Het gebouw heeft architectuurhistorisch belang door de zeer bijzondere stijl en de detaillering in baksteen en is van kunsthistorisch belang door de interieuronderdelen. Het gebouw is tevens van belang als voorbeeld bij uitnemendheid van het oeuvre van de architect Bellot, met name door de compositie en de polychrome baksteen, die bij uitstek zijn architectuuropvattingen tonen. Het heeft ensemblewaarden vanwege de bijzondere situering, verbonden met de ontwikkeling van het kerkdorp. Het is van belang vanwege de zeer grote architectuurhistorische en bouwtechnische zeldzaamheid.

Tags: kerkelijke gebouwen,kerk,kerk en kerkonderdeel,religieuze gebouwen

Bron: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed - Licentie CC-0 (1.0)