Omschrijving van Woonhuizen in expressionistische stijl (Woningtype A)

Inleiding

De WOONHUIZEN zijn in 1919 ontworpen door de architect W.K. de Wijs uit Enschede voor de Gemeentelijke 'Bouwvereniging', opgericht in 1906. De woningen werden in 1921 gebouwd in een baksteenarchitectuur die beïnvloed is door het expressionisme. Op de tekeningen van De Wijs zijn ze aangeduid als Woningtype A. Het vormzuivere voorbeeld van dit hoofdtype zijn drie blokjes van vier woningen. Zij vormen de halfronde afsluiting van het binnenplein. Varianten waarin dezelfde plattegrond is gebruikt zijn Bonifaciusplein 43-45, 6-8-10, 5-7-9, 2-4 en Woudweg 22-24-26-28. De architectonische verschijningsvorm is dermate afwijkend dat deze woningen als apart subtype worden beschreven. Buiten de bescherming van rijkswege vallen de bijgebouwde schuurtjes op de achterterreinen van de woningen.

Omschrijving

De hoofdstructuur van het grondplan is een langgerekt bouwlichaam met haaks daarop aan de voorzijde een risalerende middenpartij van de tussenwoningen en aan de achterzijde twee uitbouwen van de (bij-) keukens. De woningblokken zijn onderling geschakeld door een tussenmuur met ezelsrug en een rondboogpoortje onder een rollaag, waarin een houten, opgeklampte deur. De woningblokken bestaan uit één bouwlaag onder zadeldak belegd met rode verbeterde Hollandse pannen met een zolderverdieping en bergzolder. Elk woningblok is opgetrokken in rode strengpersbakstenen op een trasraam van klinkers met een rollaag, meest gesorteerd en alternerend mangaankleurige klinkers en rode strengpersbakstenen. De voorgevel is symmetrisch ingedeeld met in het midden een risalerende middenpartij onder een topgevel. De gevellijst van de topgevel rust op een uitkragende aanzet van de hoekkolom en bestaat uit een dubbele rollaag, waarvan de onderste bestaat uit een gesorteerde laag die doorloopt tot en met de tweede bouwlaag; vandaar loopt de rollaag horizontaal over de gevel tot een denkbeeldig trapezium. De geveltop wordt verder driezijdig omlijst door een streklaag. Op de hoeken van het middenrisaliet staat een hoekkolom, die is gemetseld als een steunbeer. Onder het overstek een voordeur met terrazzo dorpel en zijlicht, beide onder een doorlopende streklaag. In de gevelwanden vier tweelicht H-vensters onder een streklaag met een lijstje van mangaankleurige klinkers. De langsgevel wordt aan de bovenzijde afgesloten door een streklaag van rode bakstenen en mangaankleurige klinkers tussen twee banden van mangaankleurige klinkers. Aan het zadeldak hangt een halfronde zinken bakgoot in ijzeren beugels. Op het dakschild van de hoekwoningen staan twee houten kajuiten met tweelicht H-vensters. In de geveltop van het middenrisaliet vier H-vensters en twee smalle zolderlichten. De zijgevels hebben onder meer een wc-raampje en een vierkant zolderraam, sommige met kruisroede verdeling. De achtergevel van de tussenwoningen is over twee bouwlagen opgetrokken, waarin vier H-vensters. Op het achterschild van het dak vierpans daklichten van ijzer en op de hoekwoningen zijn twee houten dakkapellen. De contemporaine uitbouwen, de dubbele bijkeukens, hebben een flauwhellend zadeldak, belegd met rode verbeterde Hollandse pannen. In de zijgevels een keukenvenster en een achteringang.

Waardering

De woningen uit 1921 zijn van algemene cultuurhistorische en architectuurhistorische waarde: - als exemplarische voorbeeld van de woningtypologie ontwikkeld door W.K. de Wijs, vergelijkbaar met de woningbouw in de wijk Pathmos te Enschede, - vanwege de redelijke mate van gaafheid van het exterieur, - vanwege de redelijke mate van belang van de detaillering, die enerzijds de verschillende woningtypen onderscheidt en anderzijds door het consequente materiaalgebruik een grote mate van eenheid bewerkstelligt, - als kern van het totale complex aan het Bonifaciusplein.

Tags: gebouwen, woonhuizen,woonhuis,woonhuis,woningen en woningbcomplx

Bron: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed - Licentie CC-0 (1.0)