Omschrijving van Ipenrode: parkaanleg

PARKAANLEG. De samenstellende onderdelen van de parkaanleg zijn als volgt gesitueerd:A. Het grootste deel van dit terrein ten oosten van het huis is weiland, begrensd door vaarten. Evenwijdig aan de grenssloot in de noord-oosthoek van het weiland loopt de oprijlaan met ingangshek.

De geplaveide met beuken (Fagus sylvatica) beplante laan dateert uit de 18e eeuw. Een aantal beuken zijn bewust gekapt: op deze wijze zijn zichtsdoorlatingen terwille van zichtassen vanaf het huis ontstaan. Aan het eind van de oprijlaan is een damhek, toegang gevend tot het open weiland. Een aantal dwarssloten doorsnijden het terrein. De ruimtelijke betekenis van het weiland als compositorisch element is vanaf de 17e eeuw ongewijzigd gebleven.

B. Het gedeelte van het terrein aan de achterzijde en terzijde van het hoofdgebouw.

Dit gedeelte is onder te verdelen in het parkbosgedeelte en het voormalige moestuingedeelte, met de beide dienstwoningen en het koetshuis ten noordwesten van het hoofdgebouw.

Parkbosgedeelte. De structuur van het parkbosgedeelte dateert uit eind 18e, begin 19e eeuw en bestaat uit een langgerekte bochtige vijverpartij, waaromheen een lanenstelsel is aangelegd. De in het bos aanwezige waterlopen en de situering van de voormalige bruggetjes (thans door dammen vervangen) maken bijna alle deel uit van deze aanleg. Het terrein was zowel per boot als te voet te bezichtigen.

Langs de kronkelende paden zijn op regelmatige afstand van elkaar eiken (Quercus robur L.) geplant, kenmerkend voor de periode van ontstaan van de aanleg in vroeg landschapsstijl, eind 18e, begin 19e eeuw. Op enige plaatsen is de regelmaat onderbroken om uitzicht te bieden op de waterpartij of bijzondere boomgroepen.

Op deze wijze zijn verschillende doorkijken met zichtassen gerealiseerd. De vakken binnen de lanenstructuur zijn beplant met essen (Fraxinus excelsior L.) berken (Betula pendula Roth) e.a. In het bos zijn twee vijvers. Tot de vroeg 19e-eeuwse aanleg behoort de vijver met het eiland. Twee zeer opvallende oude linden (Tilia x europea L.) staan op tegenover elkaar liggende oevers in het smalle gedeelte van deze vijver. De oplopende walkanten zijn verder beplant met kastanjes (Aesculus hippocastanum L.), moerascypressen (Taxodium distichum L.), rhododendrons en naaldhout. (o.a. Pinus nigra). Verder is er taxus (taxus baccata L.) en een bijzondere groep oude linden (Tilia x europea).

De tweede vijver dateert uit het derde kwart van deze eeuw.

De oude vijverpartij en de oeverbeplanting, die qua vorm, hoogte en kleur (een zo bedoelde) zeer gevarieerde aanblik geven, zijn vanaf het huis goed waarneembaar.

Moestuingedeelte. Ten noordwesten van het hoofdgebouw is een nagenoeg vierkant perceel grasland, door sloten (in onregelmatige vorm vergraven) omgrensd. De loop van de sloten is op verschillende plaatsen onderbroken door dammen, vermoedelijk op de plaatsen waar zich houten bruggetjes hebben bevonden. Vanaf de 17e eeuw werd dit terrein gebruikt als moestuin en boomgaard, gedurende enkele decennia van deze eeuw ook als bloemen- en heestertuin. Een nu verdwenen zeer oude kastanjelaan, doorsneed het terrein in noordzuidelijke richting.

Rondom het moestuingedeelte zijn wandelpaden aangelegd, deeluitmakend van de aanleg in het bosgedeelte. Vanuit het huis in noord-westelijke richting kijkende, zijn moerascypressen (taxodium distichum L.), platanen (Platanus acerifolia (Ait) Wildd), kastanjes (Aesculus hippocastanum L.) en rhododendron groepen te zien, die voornamelijk in deze eeuw op de oevers van de vaart en aan de buitenzijde van het terrein zijn geplant.

De parkaanleg van het terrein van Ipenrode heeft de lanenstructuur behouden. Dit moge blijken uit het feit dat twee aanzetten van lanen, die ooit een vervolg hebben gehad op aan Ipenrode grenzende terreinen nog aanwijsbaar zijn in de zuidwesthoek van het bosgedeelte en in het noordwestelijke gedeelte achter de dienstwoning.

Tags: losse objecten, ed.,historische aanleg,tuin, park en plantsoen,...

Bron: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed - Licentie CC-0 (1.0)