Sint-Servaasbasiliek in Maastricht
Top 100 omschrijving
Maastricht, Sint Servaaskerk: de oorspronkelijke basiliek van rond het jaar 1000 is nog grotendeels in het huidige gebouw bewaard gebleven. De bouwgeschiedenis die zich vanaf dat jaar ontwikkelde, voorzag in toevoegingen en veranderingen uit bijna alle eeuwen nadien. Zo toont de nimmer voltooide westbouw uit de 12de eeuw een koor en twee zijkoren met daarboven de zogeheten Keizerzaal. De westpartij vormt een hoogtepunt in de westkoorblokken van de Maasstreek, met die van St. Jacques en St. Barthelemy in Luik als voorgangers. Het Bergportaal staat vanuit architectuur-historisch punt bezien in directe verbinding met de portalen van de grote Noordfranse kathedralen. De Kapittelzaal, tegen de noordelijke arm van het dwarspand, heeft een vermoedelijke ouderdom die tot in de 11de eeuw zou kunnen teruggaan en een bijzondere driezijdige sluiting. De kruisgang aan de noordzijde is van belang vanwege de uit de 15de eeuw daterende, flamboyante raamtraceringen. De diverse, onder de kerk gelegen krypten zijn nieuw wat betreft de kruising en koor, maar zijn alle vervangers van oude voorgangers. De Schatkamer bevat vele liturgische en kunstzinnige voorwerpen, waarvan er diverse op de cultus van Sint Servaas betrekking hebben; de "Noodkist" vormt hierin het absolute hoogtepunt, een romaanse reliekschrijn (een eikehouten kist uit 1160-1170, voorzien van smeed- en drijfwerk van koper dat verguld is en filigrainwerk en bergkristallen bevat), een waar hoogtepunt in de voortbrengselen van metaalkunst uit de Maasstreek. De cultuurhistorische waarde van het geheel wordt gevormd door de ouderdom van de aanleg, de grote hoeveelheden authentiek (bouw)materiaa1, de verbondenheid met de stad Maastricht in de verering van Sint Servaas (de met deze rite verbonden Noodkist herinnert hier nog steeds aan), de bouwgeschiedenis, de restauratieve herinrichting van P.J.H. Cuypers uit de vorige eeuw en de bijzondere kapitelen van de westbouw en andere in de kerk voorkomende sculpturen en tot slot de unieke ruimten als kapittelzaal en het westblok.
Omschrijving van Sint-Servaasbasiliek
SINT SERVAASKERK, voormalige kapittelkerk, thans parochiekerk. Schip uit de 10e eeuw, overwelfd en uitgebreid met zijkapellen in de loop van de 14e en 15e eeuw. Koor en dwarspand, in aanleg uit het begin der 11e eeuw, zijn tegen het einde van de 12e eeuw sterk verbouwd. Koortorens en basis uit die tijd. Westbouw, gesticht op het einde der 10e eeuw, in de huidige vorm hoofdzakelijk daterend uit het einde der 11e en begin der 12e eeuw. Bergportaal aan de zuidzijde van het schip 13e eeuws. Ten oosten van de noordelijke transeptarm overblijfselen van de 15e eeuwse "Koningskapel". Kruisgang ten noorden van de kerk, XV B, met rijke traceringen. Kloostervleugel ten westen van de kruisgang, XII/XIII A. Portaal tot de kruisgang XV. Zgn. Kapittelhuis tegen de noordelijke transeptvleugel, in oorsprong XI of XII, met drie naast elkaar gelegen apsiden in de oostwand. Rijk romaans beeldhouwwerk, meubilair o.a. zes biechtstoelen, XVIIc, koperen doopvont XV, grafstenen, epitafen, zgn. retabel XII,. Klokkenstoel met gelui bestaande uit een klok van een onbekende gieter, diam. 221 cm, een klok van M. Michiels Jr., 1936, diam. 134 cm, een klok van een anonieme gieter, 1630, diam. 61 cm en een klok van Willem en Jasper Moer, 1515, de zogenoemde "Granmeer". Uurwerk vervaardigd in 1770 door Frans de Beef.
a. Hoofdorgel: Van de orgelkas is alleen het centrale gedeelte oud (ca. 1800). De grote tussenvelden en de zijtorens zijn in 1990 nieuw gemaakt. De Gebr. Franssen uit Horst maakten in 1843 van het oude orgel een drieklaviers instrument met vrij Pedaal. Het pijpwerk stamt ten dele uit de 17e eeuw. In 1855 werd het orgel gewijzigd door de firma Pereboom en Leyser. Bij de restauratie van 1990 is het instrument hersteld naar de midden-19e eeuwse toestand.
b. in de Dagkapel een eenklaviers kabinetorgel.
Tags: kerkelijke gebouwen,kerk,kerk en kerkonderdeel,religieuze gebouwen
Bron: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed - Licentie CC-0 (1.0)
In de buurt
-
Kloosterkerk Zusters Onder de Bogen
Sint Servaasklooster 14, Maastricht
-
Poortgebouw kloostercomplex
Sint Servaasklooster 14, Maastricht
-
Elisabeth Gruytershuis
Sint Servaasklooster 8, Maastricht
-
Noviciaatshuis, leenzaal, proosdij.
Sint Servaasklooster 8, Maastricht
-
Huis met lijstgevel met een koetspoort. Op het achterterrein resten van de 13e-eeuwse stadsmuur.
Sint Servaasklooster 20, Maastricht
-
format_list_bulleted
Alle monumenten in
Maastricht (Limburg)